Φάκελος " ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ" - ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ
«Με το κατακίτρινο ποδήλατό του ο δάσκαλος Μπεσάρ κουβαλούσε σε τόπους μακρινούς μια αγκαλιά βιβλία.
Κι ενώ δίπλα του χόρευαν οι βόμβες, κάθε φορά που ένα βιβλίο έφτανε στα χέρια των παιδιών, μια μικρή αχτίδα χαμογελούσε στον ουρανό.»
Μια αφήγηση βασισμένη στην αληθινή ιστορία του δασκάλου που μετέτρεψε το ποδήλατό του σε βιβλιοθήκη και αναζητούσε το δίκαιο μέσα από την παιδεία.
Και μπορεί η αληθινή ιστορία του δάσκαλου Σαμπέρ Χοσεϊνί (έξυπνος ο αναγραμματισμός του ονόματος του ήρωα) από το Μπαμιγιάν να είναι ίσως γνωστή σε πολλούς από εμάς, η Ανδρικοπούλου όμως κατάφερε με το έργο της να γίνει γνωστή και στους μικρούς αναγνώστες. Στην σελίδα του εκδοτικού διαβάζουμε:
«Ο δάσκαλος Μπεσάρ αγαπούσε τα παιδιά και τα βιβλία. Με το κατακίτρινο ποδήλατό του κουβαλούσε σε τόπους μακρινούς μια αγκαλιά βιβλία για μικρούς και μεγάλους. Κι ενώ δίπλα του χόρευαν οι βόμβες, κάθε φορά που ένα βιβλίο έφτανε στα χέρια των παιδιών, μια μικρή αχτίδα χαμογελούσε στον ουρανό.
Το νέο βιβλίο για παιδιά της Μαρίας Ανδρικοπούλου, σε εικονογράφηση της Ελίζας Βαβούρη, αφηγείται μια ιστορία που συγκινεί, βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Saber Hosseini, του «δασκάλου-ήρωα» από το Αφγανιστάν που μετέτρεψε το ποδήλατό του σε βιβλιοθήκη. Ενός ανθρώπου που αναζητούσε το καλό και το δίκαιο μέσα από την παιδεία.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξή του: «Μου ήρθε η ιδέα πριν από έξι μήνες. Μίλησα γι’ αυτό σε φίλους σε λογοτεχνικούς κύκλους, που μου δώρισαν βιβλία και ξεκίνησα… Τώρα έχω περίπου 6.000 βιβλία και κάθε Σαββατοκύριακο κάνω βόλτες σε απομακρυσμένα χωριά, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν έχουν καν σχολεία, δεν ξέρουν να διαβάζουν ή να γράφουν».
Έγραψαν για τον Saber Hosseini: «Σε ένα έθνος που δοκιμάζεται από τον πόλεμο, όπου τα παιδιά έχουν μικρή ή καθόλου πρόσβαση στην ποιοτική λογοτεχνία, ένας δάσκαλος προσπαθεί να κάνει τη διαφορά. Ο Saber Hosseini, που διδάσκει τα παιδιά στην πόλη Μπαμιγιάν, στο κεντρικό Αφγανιστάν, έχει μετατρέψει το ποδήλατό του σε μια κινητή βιβλιοθήκη, κάνοντας βόλτες σε απομακρυσμένα χωριά».
«Ο κόσμος τελικά έχει μέσα του και το καλό, την ανάγκη για δικαιοσύνη, ελευθερία, παιδεία, αλληλεγγύη και το βρίσκεις σε πολλές διαφορετικές μορφές. Μια μορφή αυτού του καλού είναι η ιστορία αυτού του καταπληκτικού δασκάλου από το Αφγανιστάν, του Saber Hosseini»
Και είναι ακριβώς αυτό το βιβλίο Δάσκαλος σε δύο ρόδες. Η Συγγραφέας φρόντισε αυτή η υπέροχη αληθινή ιστορία να γίνει ευρύτερα γνωστή με τον δικό της μυθοπλαστικό τρόπο. Η Φιλαναγωσία, το δικαίωμα στη γνώση και την ψυχαγωγία ακόμα και με κίνδυνο ακόμα και με φόβο και σε αντίξοες συνθήκες, τον δανεισμό από τις βιβλιοθήκες, το χαμόγελο των παιδιών που αποκτούν πρόσβαση σε αυτήν, τον χαρισματικό δάσκαλο, την ελπίδα.
Ένα αξιόλογο βιβλίο για κάθε παιδί.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
• Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την παιδική λογοτεχνία;
H βιβλιοφιλία, η φιλαναγνωσία και η φιλολογία με οδήγησαν στη συγγραφή. Στην ενασχόληση με τη λογοτεχνία για παιδιά με ώθησε η μητρότητα. Τα πρώτα μου, μάλιστα, βιβλία βασίστηκαν σε ιστορίες που είχα επινοήσει για να καληνυχτίζω τον γιο μου.
• Για να γράψει κανείς για παιδιά χρειάζεται να βλέπει τη ζωή μέσα από τα μάτια των παιδιών και πόσο εύκολο είναι αυτό για έναν ενήλικα συγγραφέα;
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να βλέπει κανείς τα πράγματα με τα μάτια των παιδιών για να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία που προορίζεται για κείνα. Άλλωστε, φοβάμαι πως αυτή η ολοκάθαρη ματιά με την οποία τα παιδιά αντικρίζουν τον κόσμο έχει χαθεί ανεπιστρεπτί για τους ενήλικες.
Για να απευθυνθεί ένας συγγραφέας στους μικρούς αναγνώστες χρειάζεται να τους μιλήσει σε γλώσσα κατανοητή και με τρόπο που θα τραβήξει την προσοχή, κρατώντας παράλληλα αμείωτο το ενδιαφέρον τους.
Κι ακόμα απαιτείται ειλικρίνεια, μια που δεν μπορεί κανείς να κρυφτεί από τα παιδιά.
Δύσκολο εγχείρημα, μα προκλητικό και συνάμα πολύ ενδιαφέρον.
• Πόσο ανασταλτικά λειτουργεί η τεχνολογία και η εύκολη πρόσβαση στην οθόνη για την προσπάθεια να αγαπήσει ένα παιδί το βιβλίο;
Σίγουρα τα παιδιά είναι απολύτως εξοικειωμένα με τις οθόνες. Η δική μου γενιά έχει προτίμηση στην έγχαρτη μορφή του βιβλίου. Με τον καιρό, όμως, είναι πιθανό τη σκυτάλη στις προτιμήσεις των αναγνωστών να πάρει το ηλεκτρονικό βιβλίο. Ανεξαρτήτως μορφής, θα έλεγα πως είναι σημαντικό να «επιβιώσει» η αγάπη και η ανάγκη για το βιβλίο.
Πάντως, τον καιρό του υποχρεωτικού εγκλεισμού λόγω πανδημίας, η τεχνολογία υπηρέτησε ικανοποιητικά τη φιλαναγνωσία. Μας βοήθησε να παραγγείλουμε βιβλία για να μας κρατήσουν συντροφιά. Επίσης, μέσα από τις οθόνες δόθηκε σε μας τους συγγραφείς η ευκαιρία να διατηρήσουμε την επαφή με το αναγνωστικό κοινό, ακόμα και να αλληλεπιδράσουμε ουσιαστικά μέσα από διαδικτυακές δράσεις.
Η τεχνολογία είναι εργαλείο χρήσιμο για να υπηρετήσει κάθε σκοπό. Εμείς είμαστε που καθορίζουμε τον σκοπό.
• Ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το μέλλον του παιδικού βιβλίου στη χώρα μας;
Προσωπικά, έχω, γενικώς, εμπιστοσύνη στο μέλλον. Αισιοδοξώ, λοιπόν, και για το
μέλλον της παιδικής λογοτεχνίας στη χώρα μας.
Όσο υπάρχει αναγνωστική ανάγκη, τόσο θα υπάρχει αντίστοιχη βιβλιοπαραγωγή. Ελπίζω ότι οι άνθρωποι δεν θα πάψουν να αναζητούν την παρηγορητική δύναμη των βιβλίων και τα παιδιά να απολαμβάνουν τη μαγεία που κρύβεται στις σελίδες τους.
Οι γονείς επιζητούν ό,τι καλύτερο για το παιδί τους. Με παρηγορεί η σκέψη ότι ολοένα και περισσότερο υπάρχει ζήτηση για ποιοτικό παιδικό βιβλίο και αντίστοιχη προσπάθεια για προσφορά φροντισμένων και καλαίσθητων βιβλίων από την πλευρά των εκδοτών.
• Είναι σημαντική η συνεργασία γονιού-εκπαιδευτικού-συγγραφέα για τη σχέση που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στο παιδί και στο βιβλίο;
Η αγάπη για το βιβλίο αναμφισβήτητα καλλιεργείται. Η οικογένεια και το σχολείο παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της σχέσης. Αποδεχόμενη προσκλήσεις εκπαιδευτικών για επισκέψεις σε σχολεία, διαπιστώνω με χαρά τη σοβαρή προσπάθεια που καταβάλλουν, συχνά πρόκειται για μεράκι, για να εντάξουν το βιβλίο στη ζωή των παιδιών, αξιοποιώντας παιδαγωγικά τη λογοτεχνία.
Προσωπικά οραματίζομαι πιο ενεργό και τον ρόλο της πολιτείας στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας.
• Στο παρελθόν τα παραμύθια και τα παιδικά βιβλία δεν είχαν εικόνες και στο ακόμα μακρύτερο παρελθόν τα παραμύθια διακινούνταν προφορικά, από στόμα σε στόμα. Πόσο πιστεύετε ότι η εικονογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του παιδικού βιβλίου; Μήπως κυριαρχεί η εικόνα του κειμένου;
Μια καλή αφήγηση διαθέτει ισχυρή εικονοποιητική δύναμη. Τα ομηρικά έπη, για παράδειγμα, διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα και κατάφεραν να παραστήσουν την καταλυτική ομορφιά της Ωραίας Ελένης χωρίς εικόνες.
Κανείς, ωστόσο, δεν μπορεί να αρνηθεί τη δύναμη και την ομορφιά της εικόνας. Ο συνδυασμός εικόνας και λόγου στο παιδικό βιβλίο είναι εξαιρετικά λειτουργικός. Συμβάλλει στην κατανόηση του κειμένου και παράγει αισθητικό αποτέλεσμα. Στο εικονογραφημένο βιβλίο η εικόνα δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά με το κείμενο, αλλά σε συνεργασία με αυτό. Λέξεις και εικόνες υπηρετούν τον ίδιο σκοπό, την επικοινωνία του μηνύματος του κειμένου και την ψυχαγωγία.
Στο παιδικό βιβλίο, κατά την άποψή μου, μετράει και η συνολική φροντίδα της έκδοσης, ο επιμελημένος λόγος και η εικαστική ποιότητα.
• Ψυχαγωγική, διδακτική, επίκαιρη, διαχρονική. Τι ακριβώς πρέπει να είναι η παιδική λογοτεχνία;
Ιδανικά θα πρέπει να συνδυάζει όλα τα παραπάνω, υπό την προϋπόθεση αυτό να συμβαίνει με τρόπο αβίαστο. Το ευκταίο για ένα βιβλίο είναι να διαμορφώνει στάση ζωής, θίγοντας επίκαιρα θέματα και διαχρονικές αξίες, αποφεύγοντας τον διδακτισμό. Είναι απαραίτητο να προκαλεί απόλαυση στο παιδί, να το κάνει να χαίρεται την αναγνωστική εμπειρία.
• Πείτε μας δυο λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο και αν ετοιμάζετε το επόμενο.
Η ιστορία του βιβλίου «Δάσκαλος σε δύο ρόδες», που εικονογράφησε η Ελίζα Βαβούρη, στηρίζεται στην αληθινή ιστορία ενός υπαρκτού προσώπου που ονομάζεται Σαμπέρ Χοσεϊνί. Αυτός ο Αφγανός δάσκαλος αποτελεί φωτεινό παράδειγμα γιατί μετέτρεψε το ποδήλατό του σε πλανόδια βιβλιοθήκη για να ταξιδέψει τη γνώση στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας του, που πλήττεται από την ένδεια και τις ένοπλες συρράξεις.
Η αλτρουιστική πράξη αυτού του ήρωα της διπλανής πόρτας στάθηκε η αφορμή για να μιλήσω με τον δικό μου τρόπο για τη φιλαναγνωσία και τον εθελοντισμό, θίγοντας εμμέσως θέματα όπως τα δικαιώματα του παιδιού και ο πόλεμος.
Αλλά και ο επόμενος ήρωάς μου είναι υπαρκτό πρόσωπο. Αυτή τη στιγμή τοποθετείται στα ράφια των βιβλιοπωλείων το ολοκαίνουριο βιβλίο μου, με τίτλο «Κωνσταντίνος Κανάρης, τ’ όνομά μου», που κυκλοφορεί στην αξιόλογη σειρά Λογοτεχνία για Παιδιά και Νέους των εκδόσεων Καλέντη. Εδώ ο ίδιος ο ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης αφηγείται τον βίο του, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο που… μένει να ανακαλύψουν τα παιδιά. Ελπίζω οι μικροί αναγνώστες να αγαπήσουν τον Κανάρη και οι εκπαιδευτικοί να αγκαλιάσουν και αυτό το βιβλίο, καθώς θεωρώ ότι μπορεί να αξιοποιηθεί δημιουργικά μέσα στην τάξη.
Ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία.
Εμείς ευχαριστούμε πολύ την κ. Ανδρικοπούλου και τις Εκδόσεις Καλέντη για την βοήθεια τους στην πραγματοποίηση αυτής της συνέντευξης
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου