"H ΜΕΓΑΛΗ ΓΡΙΠΗ ΤΟΥ 1918"- FREDY VINET- Eκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

     "H ΜΕΓΑΛΗ ΓΡΙΠΗ ΤΟΥ 1918" του  FREDY VINET κυκλοφόρησε στην χώρα μας από τις  Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ το καλοκαίρι του 2020, σε μετάφραση Αριστέας Κομνηνέλλη,  όταν ήδη είχε εμφανιστεί ο ιός που προκαλεί την covid19 στην ανθρωπότητα, καθιστώντας το έτσι το πιο "επίκαιρο" βιβλίο της χρονιάς.

 Η χειρότερη επιδημία του 20ού αιώνα, η Ιστορία της ισπανικής γρίπης, το χρονικό της πιο θανατηφόρας επιδημίας από την εποχή της Μαύρης Πανώλης του 1348. 

"...Η γρίπη εξαπλώνεται σε ένα διάστημα λίγο μεγαλύτερο του ενός έτους, από τον Απρίλιο του 1918 έως τον Μάιο του 1919, ενώ εμφανίζεται και το 1920, μερικές φορές και το 1921. Μεταδίδεται σε ολόκληρο τον κόσμο με εκπληκτική ταχύτητα, βοηθούμενη από τα γρήγορα μέσα μεταφοράς καθώς και από τη μετακίνηση των στρατευμάτων που εμπλέκονται στην παγκόσμια σύρραξη...". 

      Το βιβλίο, αποτελείται από 8 κύρια κεφάλαια, ενώ υπάρχει ο πρόλογος για την ελληνική έκδοση από τον συγγραφέα. Η εισαγωγή, τα συμπεράσματα, και οι πηγές ολοκληρώνουν το έργο. Τα αρχικά τέσσερα κεφάλαια αναφέρονται στην πανδημία του 1918 και τους θανάτους που επέφερε στον κόσμο η ισπανική γρίπη του 1918 καθώς και στην μυστηριώδη προέλευση της νόσου, ενώ στα τέσσερα τελευταία, και αρκετά πυκνά κεφάλαια, γίνεται αναφορά στα σφάλματα και στην ανεπάρκεια των ατόμων που διαχειρίστηκαν την κρίση, στις  κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, στη διαχείριση συνολικά της επιδημίας, στον κόσμο μέσα στο δύσκολο πλαίσιο του πολέμου της εποχής, στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.  

Η ανάλυση περιλαμβάνει  και τα τρία τα κύματα της γρίπης. Την εμφάνιση της τον Μάιο-Ιούνιο του 1918, αλλά και την επανεμφάνιση της  σε ένα δεύτερο κύμα από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 1918. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος, η γρίπη πλήττει κυρίως νεαρούς ενήλικες, σε αντίθεση με την εποχική και χειμερινή γρίπη που ως τότε ήταν γνωστή, η οποία συνήθως επηρεάζει τους ηλικιωμένους. Ενώ αργότερα από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 1919 με μια επέκταση προς το καλοκαίρι του 1919, επέλαυσε το τρίτο κύμα.  

"...Άνοιξη του 1918: το πρώτο κύμα 

Οι εποχικές επιδημίες γρίπης χτυπούν συνήθως κατά ετήσια διαλείμματα, προκαλώντας θανάτους σε ηλικιωμένα άτομα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η ισπανική γρίπη ξεκινά το ταξίδι της παράδοξα, κάνοντας την επίθεσή της την άνοιξη. Μεταξύ του Απριλίου και του Ιουλίου του 1918, πλήττει ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού και προκαλεί την ανησυχία των γιατρών, αλλά δεν φέρνει τον γενικό πανικό, καθώς η θνησιμότητα παραμένει πολύ χαμηλή. Ωστόσο, ενώ στα τέλη Ιουλίου το κακό μοιάζει να απομακρύνεται, τον Αύγουστο και στις αρχές Σεπτεμβρίου σημαίνει συναγερμός, λόγω του πολλαπλασιασμού των θανατηφόρων κρουσμάτων που συνδέονται με πνευμονικές λοιμώξεις. Είναι ξεκάθαρο πως έχουμε φύγει από την περίπτωση μίας εποχικής γρίπης και περνάμε σε μία πανδημία πολύ πιο σοβαρή. Αυτό το δεύτερο κύμα, που απλώνεται από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 1918 στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων και προκαλεί μεγάλη αναστάτωση στη ζωή των πολιτών και του στρατού. Μετά από μία τελευταία επιδημική φάση την άνοιξη του 1919, πρέπει να περιμένουμε τον Μάιο και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, για να απομακρυνθεί πια ο επιδημικός κίνδυνος στη Γαλλία. Αν και οι τρεις αυτές φάσεις είναι διακριτές στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, σε άλλες περιοχές του κόσμου μόνο οι δύο τελευταίες (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 1918 και αρχές του 1919) είναι ορατές με όρους θνησιμότητας και νοσηρότητας.10 Στα πιο απομακρυσμένα σημεία, κυρίως στη Νότια Αμερική και στην Ωκεανία, η γρίπη φτάνει πολύ πιο αργά, σε ένα μόνο κύμα ή δύο το πολύ...

...
Μαύρος Οκτώβριος

 Κατά τη δεύτερη φάση, που στην Ευρώπη ξεκινά τον Αύγουστο του 1918, η επιδημία εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο και φτάνει στην κορύφωσή της τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, εκτός από ορισμένες μόνο χώρες, που θα πληγούν πολύ αργότερα. Αυτό το δεύτερο κύμα της επιδημίας, αιτία του φοβερού απολογισμού σε ανθρώπινες ζωές, εκδηλώνεται με μία αύξηση της θνησιμότητας, ενώ συνειδητοποιείται ότι η ασθένεια είναι σοβαρή. Ο Τύπος σταματά να την υποτιμά, αναγνωρίζει ότι πλήττει ολόκληρο τον κόσμο και ότι ο ιός δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ Συμμάχων, εχθρών και ουδέτερων χωρών...

...

 Το τρίτο κύμα του 1919 

Λες και δεν έφταναν τα δύο κακά για να «θερίσουν» τα εξασθενημένα σώματα των στρατιωτών, το 1919 ήρθε και ένα τρίτο. Ενώ όλος ο κόσμος είχε τα μάτια στραμμένα στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν της Συνθήκης των Βερσαλλιών, η γρίπη επανεμφανίστηκε το διάστημα μεταξύ της 25ης Φεβρουαρίου και της 22ας Μαρτίου. 

 Ο δρ Freddy Vinet είναι καθηγητής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Paul-Valery Montpellier 3, με πολυετή εμπειρία στη διδασκαλία και στην έρευνα των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών καθώς και της πρόληψής τους. Συνδιευθύνει το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διαχείριση καταστροφών και φυσικών κινδύνων». Έχει εκδώσει και επιμεληθεί έργα σχετικά με την αντιμετώπιση και τις επιπτώσεις των πλημμυρών. Η Μεγάλη Γρίπη του 1918 είναι το τελευταίο του έργο.

  Εξαιρετική η έρευνα και η μελέτη που προηγήθηκε της συγγραφής. Είναι εμφανής από τις πηγές που έχει χρησιμοποιήσει ο συγγραφέας.  

     "Η περιγραφή της χρονολογικής εξέλιξης της επιδημίας, ο απολογισμός της, η εκτίμηση της νοσηρότητας και της γενικής θνησιμότητας δεν είναι κάτι εύκολο. Τα αρχεία της εποχής, γενικού τύπου αλλά και ειδικού, είναι πάντως άφθονα και αποτέλεσαν πρόσφατα το έρεισμα για μία βιβλιογραφική έκρηξη."

Ένα αξιοδιάβαστο έργο για το χρονικό της πανδημίας του 1918.

 

ΕΝΑ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΙΟ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑΣ ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΛΗΞΕ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΠΑΝΩΛΗΣ

Η επιδημία που έμεινε γνωστή με το όνομα ισπανική γρίπη χτυπά κατά τους τελευταίους μήνες του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, από τον Απρίλιο του 1918 έως τον Ιούνιο του 1919, και πλήττει ολόκληρο τον κόσμο, από την Ευρώπη μέχρι και τα πιο απομακρυσμένα νησιά του Ειρηνικού. Προσβάλλει κυρίως νέους ενήλικες, πάνω στην ακμή τους, και εκτιμάται ότι οδηγεί στον θάνατο από το 2% έως το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή πενήντα με εκατό εκατομμύρια ανθρώπους.
Αν και μείζον γεγονός, η πιο θανατηφόρα επιδημία από την εποχή της Μαύρης Πανώλης του 1348, η Μεγάλη Γρίπη έχει στις μέρες μας απωθηθεί από τη συλλογική μνήμη. Τη στιγμή που οι πανδημίες αποτελούν ακόμα και σήμερα απειλή για την ανθρωπότητα, ποια είναι τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από το γεγονός αυτό, το οποίο στην εποχή μας αποτελεί σημείο αναφοράς σε θέματα πανδημίας;