Θα μείνω εδώ, Μάρκο Μπαλτσάνο Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου, Εκδόσεις Πατάκη

 

     Τον Μάρκο Μπαλτσάνο συστήνουν στο Ελληνικό αναγνωστικό κοινό οι εκδόσεις Πατάκη με το έργο του Θα μείνω εδώ που κυκλοφόρησε φέτος τον Μάιο, σε μετάφραση Σταύρου Παπασταύρου.

    Ο βραβευμένος Μάρκο Μπαλτσάνο γεννήθηκε στο Μιλάνο το 1978, όπου ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Έχει γράψει ποίηση, δοκίμια και τρία βραβευμένα μυθιστορήματα: Il figlio del figlio (2010, Βραβείο Corrado Alvaro Opera prima), Pronti a tutte le partenze (2013, Βραβείο Flaiano) και L’ultimo arrivato (2014, Βραβείο Volponi, Βραβείο Biblioteche di Roma, Βραβείο Fenice Europa και Βραβείο Campiello 2015).

     Το Θα μείνω εδώ πρωτοκυκλοφόρησε με εξαιρετική επιτυχία στα ιταλικά το 2018, ήταν στη βραχεία λίστα του βραβείου Strega και μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες.

     [ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙΠΟΤΕ ΓΙΑ ΜΕΝΑ, κι όμως ξέρεις πολλά, γιατί είσαι κόρη μου. Τη μυρωδιά της επιδερμίδας, τη ζεστασιά της ανάσας, τα τεντωμένα νεύρα, εγώ σου τα έδωσα. Θα σου μιλήσω λοιπόν σαν να μιλάω σε κάποιον που με γνωρίζει σε βάθος.[…] Τις λίγες φωτογραφίες που έχω κρατήσει τις κοιτάζω σπάνια μόνο, με τον καιρό γίνεται κανείς ευσυγκίνητος. Κι εγώ μισώ το κλάμα. Το μισώ γιατί είναι για τους ανόητους, και γιατί δε μου προσφέρει παρηγοριά. Με κάνει απλώς να νιώθω εξουθενωμένη […]Γεγονότα, ιστορίες, φαντασίες, το σημαντικό ήταν να διψάς γι’ αυτές και να τις έχεις κοντά σου για τις στιγμές που η ζωή περιπλέκεται ή ερημώνει. Πίστευα πως μπορούσαν να με σώσουν, οι λέξεις…]

     Κοινωνικό-πολιτικό μυθιστόρημα, το έργο του Μπαλτσάνο αλλά ταυτόχρονα είναι και μια ιστορία αντίστασης, η οποία διαδραματίζεται στον Β Παγκόσμιο πόλεμο και αναφέρεται μάλιστα στα γεγονότα του Νότιου Τιρόλου, γεγονότα που αμφισβητήθηκαν από Ιταλούς και Γερμανούς, ωστόσο έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς καταδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο ο φασισμός υπάρχει σε έναν τόπο και αλλάζει την ανθρωπογεωγραφία του. Είναι παράλληλα όμως και μια ιστορία μίσους και αγάπης, μοναξιάς, θάρρους αλλά και αγάπης προς την πατρίδα.

     Κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η Τρίνα, μια δυνατή γυναίκα, αλλά συνάμα και ένας πράος χαρακτήρας, που δεν επιτρέπει στον εαυτό της να γίνει έρμαιο των γεγονότων και καταστάσεων. Η Τρίνα είναι Ιδεαλίστρια και καλλιεργημένη και αντιμετωπίζει με γενναιότητα την πραγματικότητα, πρώτα ως «παράνομη» δασκάλα, αργότερα ως εγκαταλελειμμένη μητέρα ακόμα και ως αγρότισσα στη θέση του συζύγου της που έφυγε. Ο Έριχ, από την άλλη, είναι ένας άνθρωπος σκεπτόμενος αλλά λίγο αγενής. Είναι πολύ δεμένος με τη γη του, δεν δέχεται να υποφέρει στις καταστάσεις που δημιουργούνται, γι' αυτόν τον λόγο, μαζί με τον πατέρα Άλφρεντ, θα γίνει ο αρχηγός της εξέγερσης ενάντια στο φράγμα. Ο Έριχ δεν κρύβει την απογοήτευσή του από το φασιστικό καθεστώς και φεύγει μακριά από έναν πόλεμο που δεν μπορεί να αποδεχθεί. Εκεί και οι γονείς της Τρίνα που με την εμπειρία και τη σοφία της ζωής καταφέρνουν να κατευθύνουν την κόρη τους, στο σωστό δρόμο.

         Τα γεγονότα περιγράφονται στο βιβλίο με εμβρίθεια αναδεικνύοντας έτσι την ιστορική έρευνα του συγγραφέα. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία κύρια μέρη. Κύρια αφηγηματική φωνή είναι αυτή της κεντρικής ηρωίδας, της Τρίνας, που είναι αποφασισμένη να μην εγκαταλείψει τη χώρα της, εξαιτίας των γεγονότων, θα εγκαταλείψει ωστόσο τη χώρα μαζί με τον άντρα της για να γλιτώσουν από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.

     Ο συγγραφέας ορμώμενος από ένα συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετεί τους ήρωές του γράφει μια ιστορία αντίστασης στον εκβαρβαρισμό, μια ιστορία για την ταυτοτική αλλαγή του ανθρώπου στον πόλεμο, ή τουλάχιστον για την προσπάθεια να συμβεί κάτι τέτοιο, όταν οι φασίστες αναγκάζουν τον πληθυσμό να μιλά σε μια γλώσσα που δεν αναγνωρίζει για παράδειγμα και υπογράφει μια συγκλονιστική ιστορία που δικαίως έχει προταθεί για βράβευση.  

      Μια ιστορία που δεν αναγκάζει τον αναγνώστη να παρακολουθεί παθητικά τα τεκταινόμενα αλλά τον εντάσσει στους κόλπους της, για να ανακαλύψει εκεί πόσο μεγάλη αντοχή μπορεί να επιδείξει ο άνθρωπος όταν τον καλούν οι συγκυρίες είτε πρόκειται για τις πολιτικές είτε για τις κοινωνικές ή ακόμα και για τις φυσικές όπως η κατασκευή του φράγματος που θα βυθίσει στη σιωπή τους πάντες. Η μετάφραση του βιβλίου από τον Σταύρο Παπασταύρο δίνει ένα ελληνικό κείμενο με απρόσκοπτη ροή και βοηθά να ενταχθεί ο αναγνώστης στη συγκεκριμένη ατμόσφαιρα.