«Παράβαση καθήκοντος; Ιστορίες ενός διοικητή ψυχιατρείου» Αθανάσιος Κοσμόπουλος, εκδόσεις ΑΓΓΕΛΑΚΗ

Ο Αθανάσιος Κοσμόπουλος, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και φοίτησε σε επτά διαφορετικά σχολεία της Ελλάδας και του Εξωτερικού, ως τέκνο Αξιωµατικού των Ενόπλων Δυνάµεων. Όταν πέθανε ο πατέρας του, συνέχισε µόνιµα πλέον στο 2ο Λύκειο Νέου Ψυχικού και προχώρησε στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωµατικών Σωµάτων (ΣΣΑΣ) της Θεσσαλονίκης απ’ όπου αποφοίτησε ως Στρατιωτικός Νοµικός Σύµβουλος µε τον βαθµό του Ανθυπολοχαγού.

     Στη Νοµική του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης εξειδικεύθηκε στο Διεθνές Δίκαιο και αργότερα ως Αξιωµατικός φοίτησε στη Σχολή Πληροφορικής των Ενόπλων Δυνάµεων, στην οποία αργότερα δίδαξε, στη Σχολή Αλεξιπτωτιστών και σε άλλα ειδικά και γενικά Στρατιωτικά Σχολεία. Δίδαξε για δύο χρόνια στο Πανεπιστήµιο Αιγαίου στο Τµήµα Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστηµάτων στη Σάµο, υπηρετώντας παράλληλα σε µάχιµες και επιτελικές θέσεις της Στρατολογίας, του ΓΕΕΘΑ, των Ειδικών Δυνάµεων Αλεξιπτωτιστών και Υπηρεσιών της Εθνικής Ασφάλειας.

     Το 2000 παραιτήθηκε µε τον βαθµό του Ταγµατάρχη και ύστερα από εξετάσεις εισήλθε στη Μονάδα Οργάνωσης και Διαχείρισης των Κοινοτικών Πλαισίων του Υπουργείου Ανάπτυξης όπου και υπηρετεί µέχρι σήµερα ως Νοµικός.

     Το διάστηµα 2004 – 2010 ανέλαβε τη διοίκηση του µεγαλύτερου Νοσοκομείου των Βαλκανίων, του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (Δαφνί).

     Ένα εξαιρετικά αξιοπρόσεκτο και πλούσιο βιογραφικό, μια ολόκληρη σταδιοδρομία σε καίριες θέσεις ευθύνης, η πορεία του κ. Κοσμόπουλου. Φαίνεται όμως πως η θητεία του, ως διοικητής του ΨΝΑ, τον στιγμάτισε. Δεκατρία ολόκληρα χρόνια μετά, έρχεται το βιβλίο του με τίτλο «Παράβαση καθήκοντος;» Και υπότιτλο Ιστορίες ενός διοικητή ψυχιατρείου που κυκλοφόρησε φέτος τον Αύγουστο από τις Εκδόσεις ΑΓΓΕΛΑΚΗ.

     [Είχα την τιμή να μου ανατεθεί για έξι χρόνια η Διοίκηση του μεγαλύτερου ψυχιατρικού νοσοκομείου της χώρας και ενός από τα μεγαλύτερα εν γένει τότε νοσοκομεία των Βαλκανίων, του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής "Δαφνί".

Διοικώντας το νοσοκομείο αυτό και τους ανθρώπους του, θεωρώ ότι είχα μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη ζωή μου, σε ό,τι αφορά την ανάληψη δημόσιας θέσεως. Ήρθα σε επαφή με τον ανθρώπινο πόνο και τη δοκιμασία, σε βαθμό που ούτε καν υποψιαζόμουν ότι υπάρχουν στην κοινωνία μας. Άγνωστες πτυχές του ανθρώπινου δράματος που μόνο σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο μπορείς να γνωρίσει. Αυτή η διάσταση της ευθύνης υπήρξε καθοριστική για το επέκεινα της σταδιοδρομίας μου.

Έγινα λιγότερο σκληρός, πιο ευαίσθητος, λιγότερο άκαμπτος. Η τεράστια ευθύνη για τις ζωές τόσων ασθενών, αλλά και τόσων εργαζομένων ήταν πάντα ο οδηγός μου. Μερικές φορές το τυπικό υπηρεσιακό καθήκον, συγκρούστηκε με το ηθικό και το ανθρώπινο.

Έπρεπε να σταθμίσει... και να αποφασίσει... άμεσα, χωρίς καθυστέρηση. Τέτοιες στιγμές περιγράφονται σε αυτό το μικρό βιβλίο. Τότε το σκληρό γράμμα του Νόμου έπρεπε να καμφθεί, για να υπηρετηθεί το ανθρώπινο καθήκον. Η υποχρέωση να αποδειχθούμε "όχι κρείσσονες των ετέρων, αλλά ημών των ιδίων".

Εσείς οι αναγνώστες θα κρίνετε αν εκείνες τις κρίσιμες στιγμές έπραξα σωστά ή λάθος.]

     Εκτός από το Προλογικό σημείωμα του πολιτικού του Προϊστάμενου, του τότε Υπουργού υγείας κ. Ν Κακλαμάνη, και την εισαγωγή του συγγραφέα, το βιβλίο που εκτείνεται σε 128 σελίδες, περιλαμβάνει 14 «περιστατικά» που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ως διοικητής του ΨΝΑ, ο κ. Κοσμόπουλος.

     Η σφαίρα, Από παιδί και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια, Είσαι Μεγάλος..., Ο Άσπρος, Συναισθηματική αποστασιοποίηση, Αμαρτίες γονέων, Δόσεις για ελέφαντα, Ο Μαξ και η Γιοχάνα, Το ΗΛΙΟΣ, Οι εξαρτημένες μαμάδες, Παράβαση, Η τελευταία φορά, Η Μαρίνα,  οι τίτλοι αυτών.

     […Διοικώντας το νοσοκομείο αυτό και τους ανθρώπους του, θεωρώ ότι είχα μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη ζωή μου, σε ό,τι αφορά την ανάληψη δημόσιας θέσεως. Ήρθα σε επαφή με τον ανθρώπινο πόνο και τη δοκιμασία, σε βαθμό που ούτε καν υποψιαζόμουν ότι υπάρχουν στην κοινωνία μας. […] Έγινα λιγότερο σκληρός, πιο ευαίσθητος, λιγότερο άκαμπτος. Η τεράστια ευθύνη για τις ζωές τόσων ασθενών, αλλά και τόσων εργαζομένων ήταν πάντα ο οδηγός μου. Μερικές φορές το τυπικό υπηρεσιακό καθήκον, συγκρούστηκε με το ηθικό και το ανθρώπινο…]

     Και είναι εμφανές εξ αρχής, ότι  ο τρόπος που θέλησε να διοικήσει το μεγαλύτερο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της χώρας, με ένα γραφείο ανοιχτό για όλους, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, με μια παρουσία-εργασία χωρίς ωράριο, σε κάθε τμήμα του Νοσοκομείου, είναι εκ των προτέρων ένας διαφορετικός τρόπος διοίκησης, οπότε ίσως να είναι και αναμενόμενη η πιθανή παράβαση καθήκοντος.

     Κατάθεση ψυχής, ένα απόσπασμα σχεδόν μιας αυτοβιογραφίας, γραμμένο σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, από έναν δημόσιο λειτουργό που κλήθηκε να πάρει αποφάσεις όταν το καθήκον και οι υποχρεώσεις, κάποιες στιγμές, συγκρούστηκαν με το ανθρώπινο στοιχείο και την ηθική. Από τη μια ο «διοικητής» Κοσμόπουλος, από την άλλη ο άνθρωπος Θανάσης. Από τη μια το απόλυτο και τυπικό καθηκοντολόγιο, από την άλλη η πρόκληση επείγουσας διαχείρισης κρίσεων, η σοβαρότητα των καταστάσεων και η ανάγκη άμεσης λύσης των προβλημάτων, διατηρώντας πρωτίστως τον ανθρώπινο παράγοντα, την ανθρωπιά που απαιτείται για να λυθεί ένα ανάλογο πρόβλημα.

Παράβαση καθήκοντος;

     Όταν καλείσαι να κάνεις επιλογές, όταν καλείσαι να λάβεις δύσκολες αποφάσεις σε μηδενικό χρόνο, τότε σίγουρα θα υπάρξουν φορές που οι προσωπικές σου αξίες και αρχές θα έρθουν σε σύγκρουση με την ιδιότητα σου και θα σε φέρουν στη δύσκολη θέση να πρέπει να αποφασίσεις αν θα προχωρήσεις στην επείγουσα φροντίδα του ασθενή και των συγγενών του σύμφωνα με το απόλυτο γράμμα του νόμου και τις επαγγελματικές υποχρεώσεις σου αλλά διατηρώντας ταυτόχρονα την ανθρωπιά και τις αξίες σου. Ανάλογα με την εξουσία που σου δίνει η θέση σου ή με αυτό που φωνάζει η λογική και η καρδιά σου. Ηθική και δεοντολογία. Μια μεγάλη συνειδησιακή πρόκληση για δύο πιθανά αντικρουόμενες ενέργειες που πρέπει να εκτελεστούν από εσένα και άμεσα, με προσωπική ευθύνη τόσο για τον Οργανισμό που διοικείς και για τον οποίο ορκίστηκες να υπηρετείς με ακεραιότητα και σεβασμό στους νόμους, όσο και για τον προσωπικό ηθικό κώδικα σου. Το μόνο σίγουρο ότι θα έρθει η στιγμή που θα πρέπει να λογοδοτήσεις και στους δύο. Στην υπηρεσία σου για την χρηστή διοίκηση του οργανισμού και στον ίδιο σου τον εαυτό για την τελική σου απόφαση.

     Η ιατρική κοινότητα του νοσοκομείου, η νοσηλευτική, η κοινωνική υπηρεσία, οι διοικητικοί υπάλληλοι, όλα τα τμήματα του οργανισμού εργάζονται για το καλύτερο για τον ασθενή. Τα περιστατικά ενός ψυχιατρικού νοσοκομείου πολλά και δύσκολα, και όλα αυτά απαιτούν σθεναρή και στιβαρή αντιμετώπιση αλλά και έναν απόλυτο συντονισμό.

     Μέσα από την ματιά του συγγραφέα θα γνωρίσετε τον βετεράνο του πολέμου της Κύπρου, θα αγαπήσετε τον κ. Γιώργο, θα συγκλονιστείτε με τη γιαγιά που περιμένει τον γιό της, θα συγκινηθείτε με τον Άσπρο, το αδέσποτο σκυλάκι του νοσοκομείου, θα θυμώσετε για την γιαγιά που είχε ανάγκη παθολογικού τμήματος και όχι ψυχιατρικού, θα δείτε μέσα από τα μάτια του Νέστορα τα αποτελέσματα ενός συγκρουσιακού οικογενειακού περιβάλλοντος, θα νιώσετε τον  τελειόφοιτο της ιατρικής της Χαϊδελβέργης, θα ζήσετε από μια άλλη σκοπιά το αεροπορικό δυστύχημα του «Ήλιος», το 2005, θα μπείτε στον ψυχισμό του διοικητή και των παιδιών κάποια Χριστούγεννα στο 18 ΑΝΩ, θα δείτε το πρόβλημα της εξάρτησης και της νευρικής ανορεξίας.

     Αυτό θα είναι το αναγνωστικό σας ταξίδι με το βιβλίο «Παράβαση καθήκοντος; Ιστορίες ενός διοικητή ψυχιατρείου» και τότε θα αποφασίσετε για το αν υπήρξε πράγματι Παράβαση καθήκοντος ή μια ανθρώπινη υπέρβαση που οδηγεί σε μια όλο ήθος, νέα ηθική.