Φάκελος «ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» ΣΟΦΙΑΝΝΑ ΠΑΪΔΟΥΣΗ
 |
Ζητήσαμε από την συγγραφέα μια συνέντευξη που άμεσα και με μεγάλη προθυμία μάς παραχώρησε και είναι η πρώτη συνέντευξη που αφορά στο παιδικό βιβλίο και σήμερα σας την παρουσιάζουμε. Είμαστε σίγουροι ότι θα την απολαύσετε.
7+1 ερωτήσεις από τον «Φιλαναγνώστη» Αυγερινού
1) Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την παιδική λογοτεχνία;
Από πολύ μικρή ηλικία μου άρεσαν τα παραμύθια, οι ιστορίες και οι παιδικοί ήρωες. Κυρίως μου άρεσαν οι χαρακτήρες τους και οι ηρωίδες περισσότερο, για να είμαι ειλικρινής αλλά και οι δράκοι, οι μάγισσες και τα ξωτικά. Όλα χωρούσαν χωρίς δυσκολία στο παιδικό μου κεφαλάκι, αν και συνήθως τους μπέρδευα μεταξύ τους.
Αυτό που μου άρεσε πολύ μετά ήταν να τους ζωγραφίζω κιόλας, κάτι που δυστυχώς δε συνέχισα, σε αντίθεση με τη συγγραφή. Έτσι, αργότερα κάποια στιγμή, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ως νηπιαγωγός πια, καταπιάστηκα με πάρα πολλά παραμύθια, ελληνικά και κυρίως ξένα. Τότε ήταν που μετά από μαθήματα παιδικής κι εφηβικής λογοτεχνίας (ανάμεσα και σε άλλες σχετικές σπουδές), θέλησα να εξωτερικεύσω -μέσα απ’ αυτό το είδος τέχνης, που αφορά μικρά αλλά κυρίως και μεγαλύτερα παιδιά-, τις δικές μου ιστορίες, να τις μοιραστώ με άλλους και να τους κάνω συμμέτοχους, τρόπον τινά, με το περιεχόμενό τους.
2) Για να γράψει κανείς για παιδιά χρειάζεται να βλέπει τη ζωή μέσα από τα μάτια των παιδιών και πόσο εύκολο είναι αυτό για έναν ενήλικα συγγραφέα;
Ναι, σε κάθε περίπτωση. Αυτό, πάντως, θα ευχόμουν και θα ήθελα να το κάνουν όλοι οι άνθρωποι ακόμα και αυτοί που δε θα γράψουν ποτέ κάτι για παιδιά. Έχω την άισθηση ότι ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος και πιο φωτεινός!
Προσωπικά ξεκίνησα το πρώτο μου blog (fairytalesbysapaidousi.blogspot.com), που αφορά στην παιδική λογοτεχνία (κλασική) και αργότερα το θέατρο, το 2015, σε μια περίοδο αβέβαιη, μέσα στην κρίση, χωρίς πολλές θετικές διεξόδους, κάτι που τα παιδιά έχουν τόσο ανάγκη καθημερινά.
Επιδίωξή μου ήταν η δημιουργία ενός περιβάλλοντος όμορφου, προσιτού, ευχάριστου, με happy end -όπως αρμόζει, δηλαδή, σε όλα (σχεδόν) τα παραμύθια-, που θα προσελκύει μικρούς και μεγάλους. Ταυτόχρονα περνούσα τον χρόνο μου δημιουργικά γράφοντας παραμύθια για παιδιά και γνωρίζοντας ότι έχω φτιάξει και το κατάλληλο περιβάλλον για να τα εντάξω αργότερα!
3) Πόσο ανασταλτικά λειτουργεί η τεχνολογία και η εύκολη πρόσβαση στην οθόνη για την προσπάθεια να αγαπήσει ένα παιδί το βιβλίο;
Δυστυχώς κανείς δεν μπορεί, όσο κι αν έχει προσπαθήσει, ν’ ανακόψει την εξέλιξη της τεχνολογίας και την επίδρασή της στη ζωή και την καθημερινότητα των σημερινών παιδιών. Άλλωστε, πλέον, λόγω της πρόσφατης επιδημίας, ακόμα και στα νηπιαγωγεία ενθαρρύνεται η χρήση της τεχνολογίας και το μάθημα μέσα από αντίστοιχες πλατφόρμες στην οθόνη του υπολογιστή και όχι μόνο για τις ανάγκες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Σε κάθε περίπτωση, η μετρημένη χρήση της -που απαιτεί, πάντως, ενεργή συμμετοχή, συνεχή ανατροφοδότηση, χρόνο και πολλή δουλειά του γονέα/κηδεμόνα-, δε λειτουργεί αποτρεπτικά για το διάβασμα βιβλίων. Αυτό, βέβαια, χρειάζεται και την επιπρόσθετη ύπαρξη προτύπων στο περιβάλλον του παιδιού (γονείς/κηδεμόνες και εκπαιδευτικοί σε πρώτο επίπεδο) που να έχουν το βιβλίο στην καθημερινότητά τους, για να μην καταλήξουν τα παιδιά ν’ ασχολούνται μόνο με ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα social media.
Πολλά βιβλία, πάντως, ελληνικά και ξένα, κλασικά και μη, για παιδιά -ανάμεσα και ο αγαπημένος «δικός μου» Παρφές- υπάρχουν και σε μορφή ebook ή προσφέρουν audio αφήγηση για παράδειγμα, με συνοδευτικές δραστηριότητες, μέσω υπολογιστή, αντίστοιχες με την έντυπη μορφή του βιβλίου.
4) Ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το μέλλον του παιδικού βιβλίου στη χώρα μας;
Όσο υπάρχουν παιδιά, θα υπάρχουν και βιβλία για παιδιά, δηλαδή πάντα! Έτσι τουλάχιστον θέλω να πιστεύω! Αυτό που είναι ελπιδοφόρο και αισιόδοξο και με χαροποιεί ιδιαίτερα, είναι που βλέπω νέο υλικό στις εκθέσεις βιβλίου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια. Την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι οι συγγραφείς... ενηλίκων, που καταπιάνονται και με τη λογοτεχνία για παιδιά, ακόμα κι αν αυτό μπορεί να είναι συγκυριακό ή να έχει να κάνει με το πολυάριθμο και σταθερό πάντα κοινό. Άλλωστε, ο Παρφές θέλει παρέα και όταν θα μεγαλώσει και θα είναι ένα «μεγάλο» παιδί. Πώς θα γίνει αυτό χωρίς βιβλία;
5) Είναι σημαντική η συνεργασία γονιού-εκπαιδευτικού-συγγραφέα για τη σχέση που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στο παιδί και στο βιβλίο;
Δεν είναι μόνο σημαντική, είναι και αναντικατάστατη η αλυσίδα της σχέσης γονιού-εκπαιδευτικού-συγγραφέα. Γι’ αυτό και από την πρώτη ημέρα έκδοσης του Παρφέ, είμαι στη διάθεση των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων σε όλη την Ελλάδα ανεξαιρέτως και το έχω κάνει πράξη ταξιδεύοντας παντού, γιατί ο Παρφές χρειάζεται τη βοήθεια όλων και έχει ανάγκη από αληθινούς φίλους, για να «ξορκίσει» τον σχολικό εκφοβισμό. Μην το σκέφτεστε, λοιπόν, καλέστε τον Παρφέ και την πνευματική του μητέρα στο σχολείο σας, για να ενδυναμώσουμε τη σχέση μας και να υψώσουμε «τείχος ασφαλείας» απέναντι στον σχολικό εκφοβισμό.
Μην ξεχνάμε ποτέ ότι το παιδί είναι αυτό που θ’ αποφασίσει στο τέλος αν θα διαβάσει το βιβλίο που μπορεί να του έχει προτείνει ο γονιός, ο εκπαιδευτικός ή ο συγγραφέας, όσο κι αν επιμένουν όλοι οι υπόλοιποι! Έτσι δεν είναι Παρφέ;
6) Στο παρελθόν τα παραμύθια και τα παιδικά βιβλία δεν είχαν εικόνες και στο ακόμα μακρύτερο παρελθόν τα παραμύθια διακινούνταν προφορικά, από στόμα σε στόμα. Πόσο πιστεύετε ότι η εικονογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του παιδικού βιβλίου; Μήπως κυριαρχεί η εικόνα του κειμένου;
Μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις, οπότε πιστεύω ότι η εικονογράφηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην παρουσίαση ενός παιδικού βιβλίου, πόσο μάλλον στην εποχή της εικόνας που ζούμε. Γι’ αυτό είναι και πολύ ακριβή, ενώ πολλές φορές το αποτέλεσμα αδικεί το κείμενο και υποβαθμίζει το βιβλίο. Η εικόνα τραβάει την προσοχή των παιδιών και «τα κρατάει» στην ιστορία, όσο ίσως και το κείμενο.
Για την εικονογράφηση εποχής του νέου μου βιβλίου, μέχρι να καταλήξω, αναζήτησα και μελέτησα διεξοδικά δείγματα από δεκάδες εικονογράφους από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Προσωπικά, πολλές φορές, όταν διαβάζω και ξαναδιαβάζω βιβλία, ακόμα και γνωστά, πάντα μ’ εντυπωσιάζει η καλαίσθητη και ταιριαστή εικονογράφηση, σε σχέση με το κείμενο που συνήθως δε μ’ ενθουσιάζει. Οπότε συμπεραίνω ότι ίσως η εικόνα είναι το ίδιο σημαντική όσο το κείμενο στο να τραβήξει την προσοχή του παιδιού-αναγνώστη και να κάνει συμμέτοχο στην ιστορία μέχρι το τέλος.
7) Ψυχαγωγική, διδακτική, επίκαιρη, διαχρονική. Τι ακριβώς πρέπει να είναι η παιδική λογοτεχνία;
Όσο κι αν ακούγεται δύσκολο, οφείλει να είναι όλ’ αυτά μαζί και το καθένα ξεχωριστά, πάντα με μέτρο και χωρίς διδακτισμό.
Ψυχαγωγική, γιατί το βιβλίο ούτως ή άλλως είναι και μορφή ψυχαγωγίας, πόσο μάλλον όταν απευθύνεται σε παιδιά. Διδακτική, με έμμεσο τρόπο, αναφορικά με συμπεριφορές και πρότυπα ζωής, γιατί το παιδικό βιβλίο μπορεί να μην είναι επιστημονικό σύγγραμμα, έχει, όμως, τη δύναμη να διαμορφώσει ψυχές και να πλάσει χαρακτήρες.
Επίκαιρη, γιατί το θέμα της είναι αναγκαίο να ενδιαφέρει τον (μικρο)κόσμο των παιδιών στην εποχή μας και τέλος διαχρονική, γιατί ποιος συγγραφέας δε θα ήθελε τα βιβλία του να διαβάζονται και μετά από πολλά πολλά χρόνια; Aυτό θα ήθελε και ο Παρφές!
8) Πείτε μας δυο λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο.
Το επόμενο παραμύθι μου, μετά τον «Παρφέ» και τον σχολικό εκφοβισμό, που έχει ολοκληρωθεί και είναι σε διαδικασία έκδοσης, ονομάζεται «Ο Αμφικαθρέφτης» και έχει θέμα εκ νέου τη διαφορετικότητα και πιο συγκεκριμένα τις διατροφικές διαταραχές και τη σχέση με το σώμα και τον εαυτό μας στην εφηβική ηλικία.
Εδώ βέβαια θα βάλει το χεράκι της και η μαγεία, καθώς είναι παραμύθι εποχής με αντίστοιχη εικονογράφηση. Όπως και στο πρώτο μου βιβλίο, είμαι πολύ ευτυχής, γιατί συμμετέχουν πολλοί και εκλεκτοί. Το βιβλίο δεν είναι άλλωστε μόνο της συγγραφέα ή τουλάχιστον μ’ αυτόν τον τρόπο το αντιλαμβάνομαι εγώ. Θα περιλαμβάνει, λοιπόν, πρόλογο-«θεατρική έκπληξη» και τα προσωπικά κείμενα τεσσάρων ειδικών (καταξιωμένων διαιτολόγων και ψυχολόγων), που «μπαίνουν» στην ιστορία (μεταξύ των οποίων και ο Δημήτρης Γρηγοράκης). Επίσης, εκπαιδευτικοί γράφουν δραστηριότητες δημιουργικής γραφής και θεατρικού παιχνιδιού. Επιπρόσθετα, το παραμύθι θα περιέχει αποκλειστικό τραγούδι, με την Ελένη Δήμου και το συγκρότημα Μειδίαμα, ebook και ηχογραφημένη αφήγηση με νέα all star team.
Ελπίζω να βρει κι αυτό μια θέση στις καρδιές των μικρών και μεγαλύτερων παιδιών, όπως ο Παρφές, που έχω μείνει εμβρόντητη από την ανταπόκρισή του σ’ όλη την Ελλάδα και την Κύπρο! Ευχαριστώ από καρδιάς πραγματικά! Επιτρέψτε μου να κλείσω με τη ρήση του Χ. Γκιμπράν: «Κράτα με μακριά από τη σοφία που δε δακρύζει, από τη φιλοσοφία που δε γελά, από το μεγαλείο που δεν υποκλίνεται μπροστά στα παιδιά...»
Ευχαριστούμε θερμά τη Σοφιάννα Παϊδούση για τη συνέντευξη που μας παραχώρησε καθώς και για το ένα αντίτυπο που διέθεσε στην σελίδα μας και το οποίο θα κληρωθεί στους μικρούς «φιλαναγνώστες» μας και της ευχόμαστε να συνεχίσει το ίδιο δυναμικά.
Η Σοφιάννα Παϊδούση, πάντα αγαπούσε τα παιδιά και κατάφερε να κάνει τ’ όνειρό της πραγματικότητα, σπουδάζοντας νηπιαγωγός στο Τμήμα Εκπαίδευσης & Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία στην Αθήνα.
Mε καταγωγή από τη Χίο και… διακτινισμό διαμονής ανάμεσα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κατερίνη και Κέρκυρα -με οικογένεια κι ένα γλυκό μωρό ενός έτους-, εκτός από παραμυθού, καθηγήτρια Αγγλικών και blogger (θέατρο, για παιδιά και ενήλικες, μουσική και βιβλίο), έχει σπουδάσει σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού και θεατρική γραφή.
Έχει εξειδικευτεί στον Γραφιστικό Σχεδιασμό, στην επεξεργασία στατικής εικόνας, στο Web Development και στο InDesign, στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στον ελεύθερό της χρόνο, μεταξύ άλλων επιμελείται και επεξεργάζεται ψηφιακά σχολικές ταινίες μικρού μήκους. Το σενάριο της (Η Νέα Γενιά, 2008) έγινε ταινία μικρού μήκους επί 4 το 2017, με τον τίτλο «Schoolikoμπερδέματα ΙΙ, Η Νέα Γενιά», από το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο & Λύκειο Κατερίνης. Η ταινία (επί 4) προβλήθηκε σε κινηματογραφικές αίθουσες, θέατρα και σχολεία, απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και συμμετείχε σε φεστιβάλ στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στην περιφέρεια, με τις αναρτημένες διαδικτυακές εκδόσεις να έχουν ξεπεράσει συνολικά τις 325.000 προβολές μέσα σ’ ένα χρόνο.
Εκτός από τη λογοτεχνία και τα παραμύθια, της αρέσει να χάνεται σε άγνωστα μέρη στα ταξίδια της, μαζί με την οικογένειά της και το αγαπημένο της σκυλάκι, τον Charlie.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου