Φάκελος "ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ" ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΡΟΥ

     H Μαρία Κωνσταντούρου, συγγραφέας δέκα λογοτεχνικών βιβλίων, ανάμεσα στα οποία και τα πολυδιαβασμένα Αγεφύρωτες Σιωπές και Η Άγνωστη δίπλα μου, σημαντική μεταφράστρια σπουδαίων λογοτεχνικών έργων της σύγχρονης λογοτεχνίας, όπως Το εξπρές του μεσονυκτίου του Billy Hayes, το Υπόθεση Jacob του  William Landay, και το Η συγγνώμη είναι η πιο σκληρή λέξη της Jennifer Weiner, καθώς και επιμελήτρια πολλών βιβλίων της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας, ετοιμάζεται για μια πολύ δυναμική επιστροφή στον εκδοτικό χώρο με ένα νέο διαχρονικό και επίκαιρο βιβλίο που θα συζητηθεί πολύ.

     Με την ευγένεια, τη διακριτικότητα και τη ζεστασιά που τη χαρακτηρίζουν, δέχτηκε να μας μιλήσει για τη λογοτεχνία, το παρόν και το μέλλον της, τα μελλοντικά της σχέδια και για το νέο της βιβλίο που αναμένεται να εκδοθεί πολύ σύντομα. Ευγενής και τρυφερή η λογοτεχνική της οπτική, σύμφωνα με την οποία καταθέτει τις απόψεις της στα ερωτήματα του «Φιλαναγνώστη» μας, που την ευχαριστεί πολύ για τη σημαντική αυτή συνέντευξη.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΡΟΥ ΣΤΟΝ

«ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΤΗ» ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ

1)      Τι σημαίνει για εσάς η λογοτεχνία και ποια νομίζετε ότι είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία που καθορίζουν την καλή λογοτεχνία;

     Η λογοτεχνία είναι ένα ευλογημένο, λυτρωτικό ταξίδι ψυχής και νου. Είναι ένας μαγικός τρόπος για να απελευθερωθούμε από στερεότυπα και προκαταλήψεις που φυλακίζουν την προσωπικότητά μας, να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας και να ενδυναμώσουμε τα συναισθήματά μας, να αναθεωρήσουμε πεποιθήσεις και συμπεριφορές, να κατανοήσουμε δράσεις και αντιδράσεις. Είναι η γέφυρα που μπορεί να μας φέρει κοντά σε εντελώς διαφορετικούς λαούς, να μας αποκαλύψει άγνωστες συνήθειες και αντιλήψεις, να μας ταξιδέψει στο μακρινό παρελθόν αυτής της γης αλλά και στο μάλλον αβέβαιο μέλλον του κόσμου μας.

Τα δύο σημαντικότερα στοιχεία που θέλω να βρίσκω σε ένα καλό λογοτεχνικό έργο είναι τη σωστή χρήση της γλώσσας, την τέχνη του λόγου δηλαδή, και ένα τόσο δα κομματάκι από την ψυχή του συγγραφέα κρυμμένο πίσω από τις λέξεις του. Γιατί χωρίς ψήγματα ψυχής, ακόμη και η πιο δυνατή ιστορία μπορεί να γίνει άνευρη, ανιαρή και κρύα.

2)      Μιλήστε μας λίγο για τον τρόπο που γράφετε. Γράφετε γραμμικά ή μπορείτε να παραλείψετε τη σειρά και να γράψετε μελλοντικές σκηνές; Τι έρχεται πρώτο όταν ένα έργο αρχίζει να σχηματίζεται, η πλοκή ή οι χαρακτήρες;

     Μου είναι αφόρητα δύσκολο να χαλάσω τη σειρά των εξελίξεων όταν γράφω ένα μυθιστόρημα. Μπορεί να ξέρω τι θα γίνει και πού θα οδηγηθούν οι ήρωες –σε γενικές γραμμές–, μπορεί να με «τρώει» να περιγράψω μια σκηνή που τουλάχιστον για μένα είναι συγκλονιστική, όμως δεν μπορώ να χαλάσω αυτό το «χτίσιμο» που είναι απαραίτητο και που θα με οδηγήσει στην κορύφωση. Ίσως επειδή έτσι ζω βήμα βήμα τα γεγονότα, ταυτίζομαι συνειδητά με τους ήρωες και βιώνω τη λεπτομέρεια που ίσως παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας και των χαρακτήρων.

Όσο για το πώς ξεκινάω ένα μυθιστόρημα, πρώτα αναδύεται το θέμα με το οποίο θέλω να ασχοληθώ, έπειτα τα βασικά σημεία της πλοκής και τελευταίοι οι ήρωες που θα ζωντανέψουν την υπόθεση και θα βοηθήσουν την ψυχή μου να εκφραστεί.

3) Στις μέρες μας ανθούν τα social media και επιτρέπουν στον συγγραφέα να επικοινωνήσει με τους αναγνώστες. Ο γνωστός συγγραφέας Τζόναθαν Φράνζεν, όμως, έχει πει ότι η διάσπαση προσοχής που προκαλούν τα social media και ο εθισμός σε αυτά είναι εξαιρετικά εχθρικοί για έναν συγγραφέα. Η δική σας άποψη; 

     Μέτρον άριστον, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι. Κάθε είδους εθισμός είναι βλαβερός και επικίνδυνος. Ωστόσο, από τη στιγμή που τα social media έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας, θα ήταν στρουθοκαμηλισμός να τα αγνοήσουμε ή να απαξιώσουμε τη χρησιμότητά τους. Σίγουρα βοηθούν τον συγγραφέα να επικοινωνήσει με μια –μάλλον μικρή– μερίδα αναγνωστών του, όπως και να γνωστοποιήσει τα έργα του. Όμως πολύ εύκολα μπορούν να τον παρασύρουν σε λάθος μονοπάτια, να τον εκθέσουν απέναντι στο κοινό του, ακόμη και να τον γελοιοποιήσουν κάποιες φορές. Οπότε, όλα με μέτρο και σύνεση για να γίνονται φίλοι και όχι εχθροί μας. 

4)      Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η τύχη του έντυπου βιβλίου σε σχέση με το ηλεκτρονικό;

     Αν και πρέπει να ομολογήσω ότι το σημαντικότερο πλεονέκτημα των e-books είναι η συμβολή τους στη σωτηρία των δέντρων και κατ’ επέκταση του πλανήτη μας, νομίζω πως μέχρι στιγμής το «πείραμα» απέτυχε. Οι περισσότεροι αναγνώστες λαχταρούν να χαθούν στους διαδρόμους των βιβλιοπωλείων, να πιάσουν στα χέρια τους τα βιβλία και να εισπνεύσουν την αμίμητη μυρωδιά του χαρτιού, να ξεφυλλίσουν τις σελίδες τους, να χαϊδέψουν τα εξώφυλλα και να εντρυφήσουν στα κείμενα των οπισθόφυλλων. Κι έπειτα, αφού επιλέξουν τα επόμενα αναγνωστικά τους ταξίδια, να επιστρέψουν στα σπίτια τους κουβαλώντας με χαρά και ανυπομονησία το βάρος του νεοαποκτηθέντος θησαυρού, που γρήγορα θα τον τοποθετήσουν με σεβασμό και ικανοποίηση ανάμεσα στα υπόλοιπα διαμάντια της βιβλιοθήκης τους. Για όλους αυτούς τους λόγους, λοιπόν, πιστεύω πως το έντυπο βιβλίο έχει πολύ μέλλον ακόμη.

5)      Έχετε σκεφτεί να ασχοληθείτε και με κάποιο άλλο λογοτεχνικό είδος και, αν ναι, ποιο είναι αυτό; Υπάρχει κάποιο είδος με το οποίο δεν θα σκεφτόσασταν ποτέ να ασχοληθείτε;

     Δεν με έχει απασχολήσει ιδιαίτερα αυτό το ζήτημα, επειδή τα θέματα των μυθιστορημάτων μου έρχονται και με βρίσκουν μόνα τους, εντελώς ξαφνικά και αρκούντως πιεστικά. Οπότε δεν αποκλείω τίποτα, αλλά ούτε και πιέζω τον εαυτό μου να καταπιαστεί οπωσδήποτε με κάτι συγκεκριμένο. Αυτός είναι κι ο λόγος που τα περισσότερα βιβλία μου είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους.

6)      Ποια θεωρείτε δυνατά σας σημεία και ποιες είναι οι τυχόν αδυναμίες που έχετε να αντιμετωπίσετε κατά τη διάρκεια γραφής ενός νέου έργου;

     Ως δυνατό μου σημείο θεωρώ την καλή γνώση της γλώσσας μας, κάτι που μου δίνει τη δυνατότητα να εκφράζομαι άμεσα και σωστά. Επίσης, νομίζω πως οι προσωπικές μου ευαισθησίες βγαίνουν αβίαστα στα γραπτά μου, γεγονός που αγγίζει τους αναγνώστες μου. Αδυναμίες σίγουρα έχω πολλές – ποτέ δεν θα καταφέρω να πλησιάσω την ιδανική εικόνα του συγγραφέα που έχω φτιάξει στο μυαλό μου. Αλλά αυτό που με κουράζει περισσότερο και δίνω μάχη κάθε φορά για να το αντιμετωπίσω είναι μια περιοδική –ευτυχώς– αδυναμία συγκέντρωσης, αυτό που οι Άγγλοι αποκαλούν «brainfrog».

7)      Πόσο σημαντικό είναι για εσάς το εξώφυλλο, η περίληψη του οπισθόφυλλου και ο αντιπροσωπευτικός τίτλος  για ένα βιβλίο.

     Πάρα πολύ σημαντικά. Είναι τα πρώτα στοιχεία που θα προσελκύσουν έναν αναγνώστη. Όσο δυνατή κι αν είναι η ιστορία που διαδραματίζεται στις σελίδες ενός βιβλίου, δεν έχει άλλο τρόπο να «ακουστεί» παρά μόνο μέσα από ένα αντιπροσωπευτικό εξώφυλλο, μια λιτή αλλά εύγλωττη περίληψη και έναν τίτλο που να προκαλεί.

8)      Κλείνοντας, αφού σας ευχαριστήσουμε,  θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το νέο βιβλίο που γράφετε;

     Το νέο μου βιβλίο… Πόσο χαίρομαι που μου δίνετε τη δυνατότητα να πω λίγα λόγια γι’ αυτό! Βλέπετε, έπειτα από ενάμιση χρόνο σκληρής δουλειάς και εξουθενωτικής έρευνας, το παρέδωσα στον εκδοτικό μου –τον εκδοτικό οίκο Λιβάνη– μια εβδομάδα πριν από την καραντίνα που μας επιβλήθηκε λόγω κορονοϊού. Ήταν να βγει αρχές Μαρτίου, αλλά έτσι όπως είχαν τα πράγματα αναβλήθηκε για τον Ιούνιο. Είναι ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα που ακροβατεί ανάμεσα στον εικοστό αιώνα και στα τέλη του Μεσαίωνα. Το θέμα με βρήκε τυχαία, όπως ακριβώς σας περιέγραψα νωρίτερα: εντελώς ξαφνικά και πολύ πιεστικά. Στην αρχή μου έκανε εντύπωση το γεγονός πως το νησί στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία χαρακτηρίζεται σήμερα ως «καταραμένο». Άρχισα να το ψάχνω γεμάτη περιέργεια, για να βρίσκω όλο και πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες, που μάλιστα οι περισσότερες είναι εντελώς αληθινές και ιστορικά βάσιμες. Μόνο ελάχιστα σημεία έχουν αλλοιωθεί από τον μύθο που δημιουργήθηκε γύρω από αυτό το μικρό νησί της Βενετίας. Όμως όλα όσα βίωσαν οι άνθρωποι που έζησαν και στις δύο εποχές είναι πέρα για πέρα αληθινά και απίστευτα τραγικά. Συνταρακτικά! Κάποια μάλιστα είναι και διαχρονικά… Τρεις μήνες έχουν περάσει από τη μέρα που το τελείωσα και ειλικρινά ακόμα νιώθω συγκλονισμένη, ακόμα κουβαλάω μέσα μου τους ήρωες.

Αλλά καλύτερα να μην πω κάτι περισσότερο. Αν αρχίσω να μιλάω, δεν θα μπορώ να σταματήσω και φοβάμαι ότι θα αποκαλύψω πράγματα που θα καταστρέψουν το σασπένς. Θα σας ευχαριστήσω κι εγώ με τη σειρά μου για την όμορφη κουβέντα που κάναμε και θα ευχηθώ σε σας και σε όλο τον κόσμο ό,τι καλύτερο γι’ αυτή τη δύσκολη εποχή που ζούμε. Υγεία, αγάπη και δύναμη να έχουμε!

 

     Ευχαριστούμε θερμά τη Μαρία Κωνσταντούρου για την παρουσία της στη σελίδα μας,  σε μια εποχή που οι ετοιμασίες του νέου της βιβλίου περιορίζουν τον χρόνο της, και ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο το νέο της βιβλίο, το οποίο θα παρουσιάσουμε εκτενώς μόλις κυκλοφορήσει.

     Η Μαρία Κωνσταντούρου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Φοίτησε στο τμήμα  ελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αγάπησε το βιβλίο από τα πρώτα χρόνια της ζωής της και μέχρι σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με τον εκδοτικό χώρο. Έχει εργαστεί ως μεταφράστρια λογοτεχνικών έργων για 30 περίπου χρόνια. Είναι, επίσης, επιμελήτρια-διορθώτρια λογοτεχνικών κειμένων. Έχει γράψει 10 βιβλία. Από τις Εκδόσεις Λιβάνη έχουν κυκλοφορήσει τα: Όταν οι Γυναίκες Τολμούν, Σκιές στο Χρόνο, Σε Βλέπω Παντού, Μια Ανάσα μακριά, Το Πολύ δεν είναι πάντα Αρκετό, Ζωή μου εσύ…, Αγεφύρωτες Σιωπές, Χωρίς Εσένα και Η Άγνωστη δίπλα μου. Το τελευταίο βιβλίο της Ασκίμ θα πει αγάπη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ωκεανίδα τον Ιανουάριο του 2018.