"Η ΑΠΑΤΗΛΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ" - ΕΛΕΝΑ ΦΕΡΡΑΝΤΕ - Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

 

     Η Elena Ferrante - λογοτεχνικό ψευδώνυμο μιας σύγχρονης ιταλίδας συγγραφέως που η πραγματική της ταυτότητα δεν έχει αποκαλυφθεί, εικάζεται δε ότι πρόκειται για άντρα- δε χρειάζεται συστάσεις στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Τα έργα της, τα  κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη, έχουν ήδη αγαπηθεί από το κοινό. Κορυφαίο έργο της θεωρείται η τετραλογία της Νάπολης που κατέκτησε παγκοσμίως  το αναγνωστικό κοινό.

 «Η ΑΠΑΤΗΛΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ» κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Δήμητρας Δότση. Σε αυτό το έργο η Φερράντε μάς μεταφέρει και πάλι στην υπέροχη Νάπολη της Ιταλίας. Μια πόλη με δύο πρόσωπα. Ένα ψηλά στον λόφο που αφορά στον εκλεπτυσμένο της μανδύα και ένα άλλο πρόσωπο, αυτό που είναι χαμηλά του λόφου και το χαρακτηρίζει κάτι το αχαλίνωτο και αγοραίο. Δυο γειτονιές που φοβούνται και απεχθάνονται η μια την άλλη.

Σε αυτό το σκηνικό εμφανίζεται η δεκατριάχρονη ηρωίδα της Φερράντε, η Τζοβάννα. Είναι ένα νεαρό κορίτσι, το οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπο με τις δύο αυτές γειτονιές. Η Τζοβάννα μένει ψηλά στον λόφο, όμως οι ρίζες της είναι από κάτω, χαμηλά, μιας και ο πατέρας της μεγάλωσε εκεί. ‘Εχει όμως κόψει κάθε επαφή με την οικογένεια του πατέρα της και κυρίως με την αδελφή του, τη Βικτώρια. Μια γυναίκα που δεν γνώρισε η Τζοβάννα ποτέ και που η φαντασία της την έχει πλάσει σαν μια κακιά και άσχημη μάγισσα παρά σαν μια αγαπητή θεία.

Η μικρή ηρωίδα μας έχει όμορφα παιδικά χρόνια. Οι γονείς της την αγαπούν και την επαινούν για την ομορφιά της. Και η Τζοβάννα τους λατρεύει και, όπως για κάθε παιδί, οι γονείς είναι οι Θεοί της. Μέχρι που έρχεται κάποια στιγμή που ένα παιδί μπορεί να ανακαλύψει μυστικά και λάθη και τότε ο θεϊκός μανδύας αρχίζει να ξηλώνεται. Έτσι θα νοιώσει και η Τζοβάννα όταν ακούσει μια συζήτηση των γονιών της. Συζήτηση στην οποία ο μπαμπάς της την παρομοιάζει με την Βικτώρια. Τι σημαίνει αυτό; Μήπως γίνει ίδια με την θεία της; Άσχημη και κακιά; Και τότε αποφασίζει να ψάξει και να βρει στοιχεία, να μάθει τα πάντα  για τη θεία Βικτώρια. Αυτό όμως θα την οδηγήσει σε μια αιφνίδια και βίαια αλλαγή στη ζωή της.

Πώς θα αντιδράσει όταν αντικρίσει την απατηλή αλήθεια των γονιών της; Πώς θα μπορέσει ένα τόσο νεαρό άτομο να διαχειριστεί τα λάθη των ενηλίκων; Ποια ρότα θα διαλέξει για τη συνέχεια της ζωής της; Τι θα κάνει όταν έρθει η στιγμή εκείνη—συνήθως γύρω από την εφηβεία—και αντιληφθεί ότι οι γονείς δεν είναι οι αλάθητοι σούπερ ήρωες που νόμιζε. Όταν ανακαλύψει ότι μπορεί να λένε και ψέματα. Αθώα και μικρά  ψέματα που λέγονται για καλό αλλά και ψέματα τραγικά που μπορούν να καταστρέψουν ζωές.

Πρόκειται για ένα εκπληκτικό, ειλικρινές, ευρηματικό, σκληρό και συνάμα ανθρώπινο έργο, γραμμένο με μια εξαιρετική μαεστρία. Ένα έργο για την πρώτη αθωότητα και την ενηλικίωση, στο οποίο φαίνεται πως η συγγραφέας είναι αποφασισμένη να δει κατάματα τις αλήθειες. Χρησιμοποιώντας κοφτερό μυαλό και γλώσσα, απογυμνώνει τους ανθρώπους όταν πρέπει και χαϊδεύει πολύ πονετικά όλους όσοι το αξίζουν.

Η Φερράντε στέκεται με αγάπη κοντά της.  Στα μάτια ενός έφηβου κοριτσιού βλέπει ολόκληρη τη ζωή και την αγκαλιάζει μεταδίδοντάς ταυτόχρονα στον αναγνώστη της όλα αυτά τα συναισθήματα, χάρη στη μαγική της πένα. Ο αναγνώστης «βλέπει», «νοιώθει» όλες τις αντιδράσεις των ηρώων. Ο φόβος, το δάκρυ, η βία, η σιωπή, η οργή,  η ζήλεια, τα όνειρα, η απιστία, οι παιδικές ανασφάλειες, η απομυθοποίηση, η αυτοκατοστροφική συμπεριφορά, η εξέγερση και η μετάβαση από την εφηβική στην ενήλικη ζωή, όλα όσα δημιουργούν τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Τα διλήμματα, η προδοσία, οι υπονομεύσεις και οι ανατροπές, τα ψέματα και οι αλήθειες, τα οικογενειακά μυστικά.

Η Φερράντε με εσωτερικούς μονόλογους, με σύντομους και γρήγορους διάλογους, με μια συναισθηματική αφήγηση, με δυνατούς χαρακτήρες ηρώων, δημιούργησε ένα μυθιστόρημα συναρπαστικό για την… απατηλή ζωή των ενηλίκων.

Το όμορφο παιδικό πρόσωπο της Τζοβάννα έχει αλλοιωθεί, σιγά σιγά μεταμορφώνεται σε μια άσχημη, επιθετική έφηβη. Άραγε έτσι έχουν στ' αλήθεια τα πράγματα; Και σε ποιον καθρέφτη πρέπει να κοιταχτεί για να ξαναβρεί τον εαυτό της και να σωθεί; Μετά την ευτυχισμένη όψη των παιδικών της χρόνων, η Τζοβάννα αναζητά ένα νέο πρόσωπο, ακροβατώντας ανάμεσα σε δύο γειτονιές της Νάπολης στις οποίες κυλά το ίδιο αίμα, δυο γειτονιές που φοβούνται και απεχθάνονται η μία την άλλη: τη Νάπολη ψηλά στον λόφο, που φορά το εκλεπτυσμένο της προσωπείο, και τη Νάπολη χαμηλά, που παριστάνει την αχαλίνωτη, την αγοραία. Η Τζοβάννα παραπαίει από τα ψηλά στα χαμηλά, άλλοτε πέφτοντας με ορμή κι άλλοτε σκαρφαλώνοντας σιγά σιγά, σαστισμένη μπροστά στο γεγονός πως, είτε πάνω είτε κάτω, η Νάπολη μοιάζει μια πόλη δίχως απαντήσεις, δίχως διαφυγή