ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΕΛΑΓΙΑ ΜΠΟΤΣΗ

     Η Πελαγία Μπότση είναι ηθοποιός και συγγραφέας, μέλος του IBBY (International Board on Books for Young People). Από το 2012 διδάσκει θεατρικό παιχνίδι σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Στις εκδόσεις Βακχικόν έχει γράψει τα βιβλία Νηρίς-Νηρίς, Η γοργόνα με τη χρυσή καρδιά ,Φέρνουμε την Άνοιξη, Εδώ κι Εκεί για το οποίο τιμήθηκε με το Γ’ Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας στον 10ο Παγκόσμιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της ΕΠΟΚ.

Σήμερα στο Literature.gr φιλοξενούμε την Πελαγία Μπότση, μια συγγραφέα που υπηρετεί πιστά και με επιτυχία την παιδική λογοτεχνία, καθώς μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο κυκλοφόρησε, και πάλι από τις Εκδόσεις Βακχικόν, το νέο της έργο με τίτλο Κορυφή σε εικονογράφηση του Γεράσιμου Γαλιατσάτου.

Είναι ένα σύγχρονο παραμύθι για μικρά παιδιά με κεντρικό θέμα τη μοναξιά και την ανάγκη όλων για συντροφικότητα. Οι ήρωες της είναι στοιχεία της φύσης που αποκτούν υπόσταση, προσωποποιούνται, για να δείξουν στα παιδιά την έντονη συναισθηματική ανάγκη για συντροφιά, την αξία που έχει  το «ΜΑΖΙ» στο ταξίδι της ζωής.

 

Λένε πως για γράψει κανείς για παιδιά χρειάζεται να βλέπει τη ζωή μέσα από τα μάτια των παιδιών. Εσείς πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την παιδική λογοτεχνία και πόσο εύκολο είναι για έναν συγγραφέα να προσεγγίσει μέσα από την παιδική οπτική τον κόσμο;

Η ενασχόλησή μου με το παιδικό βιβλίο ήρθε αυθόρμητα, μέσα από την καθημερινή εργασία σε δομές προσχολικής αγωγής. Τυχαία ήρθε το πρώτο βιβλίο και ακολούθησαν και τα επόμενα ως μια φυσική συνέχεια.

 

Ψυχαγωγική, διδακτική, επίκαιρη, διαχρονική. Τι ακριβώς πρέπει να είναι η παιδική λογοτεχνία;

Ψυχαγωγική διότι η παιδική λογοτεχνία πρέπει να είναι ευχάριστη και διασκεδαστική για τα παιδιά, διατηρώντας το ενδιαφέρον τους και αναπτύσσοντας τη φαντασία τους.

Διδακτική διότι μέσω της παιδικής λογοτεχνίας τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν νέες έννοιες, αξίες και δεξιότητες, καθώς και να μάθουν να αντιμετωπίζουν διάφορες καταστάσεις και προβλήματα.

Επίκαιρη διότι η παιδική λογοτεχνία πρέπει να ανταποκρίνεται στις αλλαγές της κοινωνίας και των ανθρώπων, αναδεικνύοντας σημαντικά ζητήματα που αφορούν τα παιδιά και τους εφήβους.

Διαχρονική διότι η παιδική λογοτεχνία πρέπει να διατηρεί την αξία της μέσα στο χρόνο, να μπορεί να διαβαστεί και να απολαυστεί από διάφορες γενιές, όπως επίσης και να αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

Στο παρελθόν τα παραμύθια και τα παιδικά βιβλία δεν είχαν εικόνες και ακόμα πιο πριν τα παραμύθια διακινούνταν προφορικά, από στόμα σε στόμα. Πιστεύετε ότι η εικονογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του παιδικού βιβλίου; Μήπως στις μέρες μας φτάσαμε στο σημείο να κυριαρχεί η εικόνα του κειμένου;

Η εικονογράφηση παίζει σίγουρα σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του παιδικού βιβλίου, καθώς οι εικόνες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν καλύτερα την ιστορία, να αναπτύξουν τη φαντασία τους και να ενταχθούν στον κόσμο του βιβλίου με πιο ολοκληρωμένο και συναρπαστικό τρόπο.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε ότι η εικόνα κυριαρχεί επί του κειμένου στα παιδικά βιβλία. Η πραγματικότητα είναι ότι οι εικόνες και το κείμενο διαδραματίζουν συνήθως συμπληρωματικό ρόλο, ενώ η ένταξη των εικόνων στο βιβλίο εξαρτάται από τον τύπο του βιβλίου, την ηλικία του αναγνώστη και τον σκοπό του βιβλίου.

Επιπλέον, συμπληρωματικά με τις παραδοσιακές εικόνες του βιβλίου, στις μέρες μας υπάρχουν και άλλα μέσα που μπορούν να συμβάλλουν στην απεικόνιση της ιστορίας, όπως η χρήση συνεχώς εξελισσόμενων τεχνολογιών εικόνας και ήχου.

 

Μπορεί η τεχνολογία και η προσκόλληση των παιδιών στην οθόνη και το διαδίκτυο να γίνουν ανασταλτικοί παράγοντες στην προσπάθεια να αγαπήσει ένα παιδί το βιβλίο και ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το μέλλον του παιδικού βιβλίου στη χώρα μας;

Ενδεχομένως να ισχύει κάτι τέτοιο.  Ωστόσο, η τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν επίσης να αποτελέσουν μια ευκαιρία για την προώθηση της ανάγνωσης και της λογοτεχνίας, μέσω της προσφοράς διαδραστικών εφαρμογών, ηλεκτρονικών βιβλίων, και άλλων  ελκυστικών περιεχομένων.

Για το μέλλον του παιδικού βιβλίου στη χώρα μας, πιστεύω ότι η ανάγνωση και η λογοτεχνία θα συνεχίσουν να αποτελούν σημαντικό μέρος της παιδικής ζωής και ότι η αγάπη για τα βιβλία θα συνεχίσει να διαδίδεται. Ωστόσο, η προσαρμογή στις νέες τεχνολογίες και η δημιουργία διαδραστικών περιεχομένων είναι απαραίτητες για να συνεχίσει η παιδική λογοτεχνία να είναι ελκυστική.

 

* Κορυφή. Ένα παραμύθι για μικρά παιδιά, με κεντρικό θέμα την ανάγκη για συντροφικότητα. Ο τρόπος που αποδόθηκε η μοναξιά στο έργο σας είναι απόλυτα κατανοητός στα παιδιά. Πιστεύετε ότι εντάσσοντας το  «μαζί» στο ταξίδι της ζωής μέσω των στοιχείων της φύσης η μοναξιά γίνεται πιο προσιτή στα παιδιά;

Ακριβώς,  με αυτόν τον τρόπο θέλω να δείξω ότι η συντροφικότητα είναι κάτι απόλυτα φυσικό, απαραίτητο και απλό.

Πώς επιλέξατε μια βουνοκορφή για κεντρικό ήρωα του βιβλίου σας;

Αφενός αποτελεί στοιχείο της φύσης και με αυτόν τον τρόπο τονίζεται όπως ανέφερα και προηγουμένως ότι τα συναισθήματα και οι ανάγκες μας είναι κομμάτια της φύσης.  Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι η Κορυφή συμβολίζει την επιτυχία. Έτσι υπογραμμίζεται η διαφοροποίηση επιτυχίας-ευτυχίας.  Έννοιες οι οποίες ταυτίζονται πολλές φορές στον σημερινό δυτικό κόσμο.  Τέλος,  η Κορυφή αποτελεί  μητρικό σύμβολο, προερχόμενο από την έννοια της γης. Αρκεί να κάνουμε μια γρήγορη αναδρομή στο παρελθόν του πολιτισμού μας και θα δούμε ότι η θεά Δήμητρα,  η μάνα της Περσεφόνης και θεά των καλλιεργειών, κρύβει μέσα της τις λέξεις γη- μητέρα.

Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε στην παιδική σας ηλικία και σήμερα, στην ενήλικη πλέον ζωή σας, ποιο βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας θεωρείτε το αγαπημένο σας;

Πήγαινα συχνά στην παιδική βιβλιοθήκη, αλλά ήθελα να διαβάζω όλο τα ίδια. Ένα που θυμάμαι ότι διάβαζα ξανά και ξανά είναι το καπλανι της βιτρίνας. Και όχι άδικα. Πάγματι, τώρα ως ενήλικη καταλαβαίνω ότι είναι αντικειμενικά αριστούργημα.

* Η Κορυφή έχει μοναδικό φίλο ένα συννεφάκι. Το Συννεφάκι της κρατά συντροφιά, ώσπου ένας σεισμός διακόπτει άξαφνα αυτή τη φιλία. Πόσο εύκολο είναι να μιλήσει κανείς στα παιδιά για τη συνοδοιπορία στη μοναξιά της ζωής και τη φιλία που αλλάζει τα δεδομένα;

Υπάρχουν έννοιες που ακόμη και εμείς οι ενήλικες δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε. Το βιβλίο είναι ένας μεσάζων μεταξύ γονιού και παιδιού. Πάνω από τις σελίδες ενός παραμυθιού γίνονται ζυμώσεις  των προβληματισμών, γεφυρωσεις εποχών, αποκαλύψεις φόβων και αναγκών. Στις σελίδες ενός βιβλίου μπορούμε να βρούμε ακόμη και τις πιο τρομακτικές ιστορίες. Με τα παραμύθια κάνουμε μικρές ενέσεις πραγματικότητας για να προετοιμάσουμε το συναισθηματικό ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού. Και αυτό διότι το βιβλίο έχει τη δύναμη να κλείσει και να λήξει την ιστορία ενώ στη ζωή κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει. Όταν το εξώφυλλο κλείνει η ιστορία παύει να υπάρχει ενώ το παιδί έχει λάβει το δίδαγμα δίχως να χρειαστεί να τραυματιστεί το ίδιο από μία  άσχημη κατάσταση για να διδαχτεί κάτι από αυτήν. Το παραμύθι είναι ένας ασφαλής και απαραίτητος τρόπος για να προετοιμάσουμε τα παιδιά για την αληθινή ζωή.

* Μετά την ΚΟΡΥΦΗ, ποια είναι τα μελλοντικά σας συγγραφικά σχέδια; Έχετε σκεφτεί να ασχοληθείτε και με τη λογοτεχνία ενηλίκων;

Τον τελευταίο χρόνο φοιτώ σε ένα μεταπτυχιακό δημιουργικής γραφής. Στα άμεσα σχέδια είναι να καταφέρω να ολοκληρώσω την πτυχιακή μου, η οποία είναι μια νουβέλα για την τρανσοφοβία στην αυγή της πολλά υποσχόμενης Ελλάδας του millenium. Φαίνεται πολύ πιθανό λοιπόν να καταπιαστώ και με άλλες φόρμες.