H ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ ΖΑΪΡΗ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΤΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ

      

     Σήμερα, ένα χρόνο μετά από την «Αλμύρα», η Ρένα Ρώσση Ζαϊρη είναι και πάλι κοντά μας αυτή τη φορά για να μιλήσουμε για το βιβλίο της Το μπλε ζαφείρι που μόλις κυκλοφόρησε και πάλι από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ.

     Η ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι κόρη του Νικόλαου Ρώσση, των φερώνυμων εκδόσεων, ενώ παππούς της ήταν ο φιλόλογος και συγγραφέας Ιωάννης Θ. Ρώσσης. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων, τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και το Lοndon Montessori Centre. Εργάστηκε ως νηπιαγωγός, αλλά και ως υπεύθυνη εκδόσεων. Έχει γράψει 18 βιβλία για ενηλίκους και πάνω από 150 παιδικά βιβλία. Το 2015 της απονεμήθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας από τον Όμιλο Γυναικών Πειραιά «Εξάλειπτρον» για το συγγραφικό της έργο, σε συνδυασμό με τη μεγάλη απήχησή του και τη διαδραστική της σχέση με τους αναγνώστες της, καθώς και το βραβείο κοινού των βιβλιοπωλείων PUBLIC, στην κατηγορία «Ο πιο ερωτικός χαρακτήρας», για το μυθιστόρημά της ΔΙΔΥΜΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ, το οποίο μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση.

      Όλα τα μυθιστορήματά της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. «ΤΟ ΜΠΛΕ ΖΑΦΕΙΡΙ», ήταν η αφορμή για την συνέντευξη που ακολουθεί και που πρόθυμα μας παραχώρησε η συγγραφέας.

1 Στο νέο σας βιβλίο μάς ταξιδεύετε στη Λήμνο, υπογράφοντας ένα κοινωνικό έργο γεμάτο ένταση και περιπέτεια. Ποια ήταν η αφορμή για την επιλογή του θέματος και τη  συγγραφή του νέου σας βιβλίου;

     Το καινούριο μυθιστόρημά μου, «Το Μπλε Ζαφείρι», είναι ένα διαφορετικό βιβλίο. Με παράλληλη αφήγηση και συγκλονιστικά μυστικά, όπως το μέρος όπου εκτυλίσσεται.

Με ενθουσίασε στ’ αλήθεια αυτή η παράλληλη αφήγηση. Ξεκινάει με μια συγγραφέα που μας παρουσιάζει το βιβλίο της, λίγο πριν το παραδώσει για έκδοση.

Η συγγραφέας γράφει λίγα λόγια πριν από κάθε κεφάλαιο, ανασαίνει παρέα με τους χαρακτήρες, νιώθει, ταυτίζεται, αγωνιά μαζί τους, ακουμπά πάνω τους και τα δικά της συναισθήματα. Κι είναι σαν να έρχομαι εγώ σε επαφή με τους δικούς μου αναγνώστες.

Είναι πολύ προσωπικό βιβλίο. Μεθυστικό και θυμωμένο ταυτόχρονα, καταπιάνεται με όλα όσα βιώνουν οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια. Αφορμή για να βουτήξω μέσα του, αποτέλεσαν όλα όσα μου γράφουν οι αναγνώστριές μου, όσα μου εκμυστηρεύονται.

Το μεγαλύτερο βραβείο της ζωής μου, εκτός από την οικογένειά μου, είναι οι αναγνώστες μου, η αγάπη την οποία εισπράττω από αυτούς. Η σχέση μου μαζί τους είναι μαγική. Αγγίζει το όνειρο… Παλεύω γράφοντας καθημερινά να τους κάνω κοινωνούς των σκέψεων μου. φαντάζομαι πως είναι δίπλα μου καθώς αναλύω τις πράξεις των ηρώων μου. «Ακούω» τις δικές τους απόψεις καθώς κολυμπώ σε μια θάλασσα από ερωτήματα.

Στη Λήμνο, σε αυτό το νησί πρόκληση για κάθε συγγραφέα, πάλεψα να σκαρφιστώ λέξεις για να καταφέρω να αποδώσω την απαράμιλλη ομορφιά, να αναστήσω τους ήρωές μου.

«Το Μπλε Ζαφείρι» όμως αγκαλιάζει σφιχτά κι άλλες γωνιές της πατρίδας μας, την κουκλίστικη πόλη του Ρεθύμνου, το Αμύνταιο, τη λίμνη Βεγορίτιδα, την Καβάλα, τη Θεσσαλονίκη, τη Φλώρινα τη Μύκονο. Πετάει και στη χώρα της φωτιάς και του πάγου, την Ισλανδία, φτάνει ως την Ιρλανδία, θαυμάζει τη θέα του Τάμεση από τη Γέφυρα του Λονδίνου. Είναι πλημμυρισμένο ανατροπές, μυστικά και ψέματα, λούζεται από το φως του έρωτα, παλεύει να διεισδύσει την ψυχή ενός δολοφόνου…

2 Πώς ξεκίνησε να σχηματίζεται στο μυαλό σας η ιδέα του  νέου σας έργου; Τι σκεφτήκατε πρώτα, τους ήρωες, την τοποθεσία που διαδραματίζεται ή την πλοκή; Πώς ενεργοποιεί η έμπνευση τη φαντασία;

     Η έμπνευση ενεργοποιεί μεμιάς τη φαντασία, για μένα τουλάχιστον, είναι αλληλένδετες! Μόλις ανακάλυψα το θέμα με το οποίο λαχταρούσα να καταπιαστώ, «γεννήθηκε» μέσα μου η Μελάνθη, η κεντρική ηρωίδα. Ο πατέρας της είναι Κρητικός και η μητέρα της Ρομά, ένα γεγονός που κάνει τους συμμαθητές της να την κακομεταχειρίζονται και την αναγκάζει να βιώσει τη διαφορετικότητα, από τα πρώτα σχολικά της χρόνια.

Με είχε μαγέψει ήδη η Λήμνος, η ανεμόεσσα νήσος, αυτό το στέμμα του Αρχιπελάγους, με είχε συνεπάρει με τα απόκοσμα τοπία της. Τη διάλεξα μεμιάς γιατί ταίριαζε απίστευτα με την ψυχοσύνθεση των ηρώων μου, οπότε «ταξίδεψα» κοντά της με τη φαντασία μου, ενώθηκα με τις μεθυστικές μυρωδιές και τα χρώματά της.

3 Στο νέο σας βιβλίο με τίτλο «Το Μπλε Ζαφείρι» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ αγγίζετε το θέμα του αγνού εφηβικού έρωτα, της γυναικείας δύναμης, το θέμα της κακοποιητικής συμπεριφοράς, της διαφορετικότητας, της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς της γυναίκας που δέχεται ψυχική σωματική μα και λεκτική βία. Πόσο σας δυσκόλεψε να εμβαθύνετε στην ψυχοσύνθεση των ηρώων που δοκιμάζονται τελικά από τα συναισθήματα που τους προκαλούν;

     Σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες μου, παλεύω να κεντήσω με λόγια τη μεταμόρφωσή τους καθώς μεγαλώνουν και εξελίσσονται, καθώς μεταλλάσσονται στην πορεία της ζωής τους. Και μπορεί «Το Μπλε Ζαφείρι» να καταπιάνεται με ένα βασικό θέμα, όπως είναι η κακοποιητική συμπεριφορά, αλλά στο διάβα του ανακαλύπτει κρυμμένες πτυχές κι άλλων θεμάτων.

Δε δυσκολεύομαι να εμβαθύνω στην ψυχοσύνθεση των ηρώων μου, καθώς μεταμορφώνομαι, γίνομαι για λίγο «ντετέκτιβ» ψυχών κι είναι η παιδική ψυχολογία που έχω σπουδάσει, ακόμα και η επαφή μου με τα παιδιά που με βοηθάει πολύ σε αυτό.

Το βιβλίο αναρωτιέται για το πού πάει ο έρωτας όταν φεύγει. Ο ορμητικός, ο αμοιβαίος έρωτάς, πώς σβήνει η φλόγα που κρατάμε σφιχτά μέσα στις χούφτες μας.

Για το αν υπάρχουν στ’ αλήθεια οι πρίγκιπες με το άσπρο άλογο και το πόσο πολύ μας πληγώνει ο ρατσισμός.

Γίνεται ένα με τα παιδιά με Σύνδρομο Άσπεργκερ, τα μοναδικά πανέξυπνα κι ευαίσθητα αυτά παιδιά που ξέρουν να αγαπούν χωρίς όρους, που ζουν σε έναν κόσμο χωρίς ασχήμια, συμφέροντα και κακίες και μας διδάσκουν το ίδιο το νόημα της ζωής.

Κλείνει τα μάτια κι αναπολεί τον έρωτα στα χρόνια της εφηβείας. Στα χρόνια της μεταμόρφωσης, τα φτιαγμένα για να ξυπνάνε συναισθήματα. Τη συναρπαστική, συγκινησιακή αίσθηση, σε μια ηλικία προκλητική κι αθώα μαζί, εκρηκτική, παρορμητική κι απίστευτα μπερδεμένη.

Κοιτάει κατάματα τις οικογένειες με το αγγελικό και συνάμα διαβολικό πρόσωπο του άντρα, ο οποίος ξεσπάσει με μανία στη γυναίκα του. Που τη ζηλεύει κι επιδιώκει να ελέγχει κάθε της κίνηση. Κομματιάζει κάθε θετικό κομμάτι του εαυτού του κι έπειτα παλεύει να το αποκτήσει ξανά με την τρυφερότητά του.

Αλλά και τις γυναίκες που εγκλωβίζονται σε έναν κύκλο γλυκόπικρο, τοξικό. Που χάνουν την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό τους. Που φοβούνται, υποχωρούν, βασανίζονται, υποφέρουν, τραυματίζονται βάναυσα. Βρίσκουν ένα σωρό δικαιολογίες για να μην καταγγείλουν τον σύζυγό τους, πιστεύουν πως φταίνε οι ίδιες, προφέρουν εκούσια τον εαυτό τους στα χέρια του θύτη τους. Και τον συγχωρούν. Ξανά και ξανά. Φωνάζει σε όλες αυτές τις γυναίκες οι οποίες υποφέρουν, και ζουν παρέα με τη θλίψη, τον πόνο, τον φόβο, την απόγνωση, φωνάζει ΔΥΝΑΤΑ:

«Όχι, μη συγχωρείς τη βία που δέχεσαι, μη γίνεσαι θύμα. Είσαι δυνατή. Και θα βρεις τρόπο να το ξεπεράσεις!»

4 Ο Άλκης ο αστυνομικός, η Μελάνθη που δεν αποχωριζόταν ποτέ το μπλε ζαφείρι. Ποια στοιχεία συντέλεσαν στη δημιουργία των κεντρικών ηρώων του έργου; Και πώς χειριστήκατε του δευτεραγωνιστές; Βρίσκονται εκεί για να κινήσουν, ενδεχομένως, τα νήματα της ιστορίας ή απλώς συνοδοιπορούν στην περιπέτεια που περιγράφετε;

     Η Μελάνθη, η ηρωίδα μου, δεν αποχωριζόταν το μπλε ζαφείρι, το δώρο του άντρα που λάτρευε. Ακουμπισμένο ήταν πάντοτε πάνω στην καρδιά της. Αντιπροσώπευε τον έρωτα, αντιπροσώπευε τα πάντα για εκείνη, μα πάνω απ’ όλα τη δύναμη που έκρυβε μέσα της. Κι όταν συνειδητοποίησε πως κινδύνευε η ζωή της, το ζαφείρι ήταν που της χάρισε το κουράγιο να παλέψει, να ξεφύγει από τον ιστό που ήταν μπλεγμένος γύρω της.

Προσπαθώ να αναγνωρίζουν οι αναγνώστες μου το «γιατί» που παραμονεύει πίσω από τα κίνητρα των ηρώων μου, όπως ακριβώς τα γνωρίζω κι εγώ. Οι δευτεραγωνιστές παίζουν σπουδαίο ρόλο, ιδιαίτερα οι γονείς των κεντρικών ηρώων, είναι αυτοί που διαμορφώνουν τους χαρακτήρες των παιδιών τους, που ακουμπούν στις πλάτες τους τα δικά τους λάθη, συνοδοιπορούν σε κάθε ανατροπή, κάθε περιπέτεια ζωής.

5 Ποια ήταν η πιο δύσκολη συγγραφικά σκηνή του μυθιστορήματος σας και ποια συναισθήματα σας δημιούργησε κατά τη διάρκεια της συγγραφής της;

     Ένα τραγικό γεγονός τραυματίζει τα νεανικά χρόνια της ηρωίδας μου, η αγαπημένη της μητέρα πεθαίνει έτσι στα ξαφνικά… Άραγε αυτοκτόνησε ή τη δολοφόνησαν; Κι αυτό για μένα ήταν η πιο δύσκολη σκηνή, την έγραψα βουρκώνοντας. Έχω χάσει κι εγώ τη μητέρα μου όταν ήμουν μικρούλα, δύο χρονών μονάχα.

Κι όμως την αναζητώ ακόμα…

6 Η Μελάνθη κρύβει ένα μυστικό. Ένα από εκείνα τα μυστικά που ανατρέπουν τα πάντα στη ζωή των ανθρώπων όταν αποκαλυφθούν. Τι θα συμβεί όταν νιώσει ότι πιάνεται σταδιακά στον ιστό της αλήθειας που ξετυλίγεται σταδιακά γύρω της; Θα ανατρέψει τα πάντα στη ζωή της; Και πόσο θάρρος απαιτείται για να αντιδράσει κανείς όπως η Μελάνθη;

     Είχα εμπιστοσύνη στη Μελάνθη μου, εμπιστοσύνη απόλυτη πως θα έπαιρνε τη σωστή απόφαση όταν σταδιακά τα πάντα κατέρρεαν γύρω της. Ήξερε πως αυτό που θα επέλεγε θα επηρέαζε την πορεία της ζωής της. Ήταν τολμηρή όμως. Προχωρούσε κρατώντας ψηλά το κεφάλι της.

Για το πόση δύναμη και θάρρος χρειαζόταν, θα σας απαντήσω με τα λόγια του Πάολο Κοέλο: «Ο άνθρωπος βελτιώνεται καθώς ακολουθεί τον δρόμο του. Αν περιμένει να βελτιωθεί προτού πάρει μια απόφαση, δε θα προχωρήσει ποτέ…»

7 Η ηρωίδα σας έχει μια δύναμη που λειτουργεί αφοπλιστικά. Στο βιβλίο σας όμως υπάρχουν και αρκετοί συμβολισμοί. Ένας από αυτούς το μπλε ζαφείρι, ένας πολύτιμος λίθος, σύμβολο δύναμης και πλούτου. Πείτε μας δυο λόγια για την επιλογή του στο έργο σας.

     Όλοι μας έχουμε ανάγκη μια δικλείδα ασφαλείας για να πορευτούμε. Το μπλε ζαφείρι του βιβλίου δεν έχει καμία σχέση με τον πλούτο. Ο παππούς του πρωταγωνιστή το ξέθαψε μόνος του στα παλιά τα χρόνια όταν δούλευε σε ένα ορυχείο. Αντιπροσωπεύει πολλά όμως: την απόλυτη αγάπη, το ίδιο το φως.

Η μικρή ηρωίδα του βιβλίου, η Μαργαρίτα, το σφίγγει κάποια στιγμή στη χούφτα της… Αποτελεί σημάδι δύναμης και θάρρους ακόμα και γι’ αυτό το μικρό κορίτσι, αποδεικνύοντας πως γεννιόμαστε δυνατές. Έτοιμες να αντιμετωπίσουμε τα πάντα.

8 Μας έχετε συνηθίσει κάθε χρόνο να έχουμε κι ένα νέο έργο σας. Πόση αφοσίωση προϋποθέτει η ενασχόληση σας με τη λογοτεχνία ώστε να καταφέρνετε να είστε συνεπής στο «ραντεβού σας» με τους αναγνώστες σας; Και τελικά, ποιος ορίζει αυτό το ραντεβού; Η αγάπη των αναγνωστών σας, ή η δική σας ανάγκη για συγγραφή;

     Γράφω από μικρούλα, η γραφή είναι η δική μου ανάσα. Δε δυσκολεύομαι καθόλου να βουτήξω στις λέξεις, να καταθέσω την ίδια μου την ψυχή. Το ραντεβού το ορίζει η δίψα μου για τη γραφή, μα πιότερο η ανάγκη να επικοινωνώ με τους φίλους και τις φίλες της καρδιάς μου. Νιώθω κομμάτι τους, παραθέτω όλα τα άγχη, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς τους, τους ταξιδεύω σε χρώματα κι αρώματα ψυχής.

Το πιο σημαντικό για μένα είναι πως γράφω για εκείνους, μέσα από εκείνους.

9 Τι θα θέλατε να κρατήσουν οι αναγνώστες από το αναγνωστικό τους ταξίδι με «Το Μπλε Ζαφείρι»;

     Εύχομαι να ξέρουν πόσο δυνατοί είναι, να μην πιεστούν ποτέ για οτιδήποτε. Να βουτάνε στα πιο πολύτιμα συναισθήματά τους, να είναι γεμάτη, δεσμευμένη απ’ αυτά η καρδιά τους.

Εύχομαι το δικό τους μπλε ζαφείρι να είναι η βουτιά τους στην άβυσσο της αγάπης…

10 Κλείνοντας, αφού σας ευχαριστήσουμε, θα θέλατε μας μιλήσετε για τα μελλοντικά συγγραφικά σας βήματα; Θα έχουμε νέο ραντεβού τον Μάιο του 2024;

     Ταξιδεύω ήδη στο επόμενο μυθιστόρημά μου από τον περασμένο Οκτώβριο. Είναι ένα βιβλίο με τίτλο, «Δυο νύχτες έρωτα», που προσπαθεί να ανακαλύψει τι είναι άραγε αυτό που καθορίζει το μονοπάτι της ζωής μας. Είναι το χρονικό μιας οικογένειας από τα χρόνια του πολέμου ως σήμερα, ένα μυθιστόρημα πλημμυρισμένο Ελλάδα, γεμάτο έρωτα, πάθη και λάθη, ένας ύμνος στην αγάπη.