Βασίλης Λογοθέτης

Ο Βασίλης Λογοθέτης έχει σπουδάσει νομικά και εργάζεται στη ναυτιλία διευθύνοντας γνωστή ναυτιλιακή εταιρεία. Είναι αντιπρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος.

Με τη λογοτεχνία ασχολείται πολλά χρόνια. Το μυθιστόρημά του «Θυμάρι μεσοπέλαγα» εκδόθηκε το 2020 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Οι γνώσεις που απέκτησε από την εργασία του και ως μέλος του Δ.Σ. του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου, μαζί με την αγάπη για τη ναυτική ιστορία της χώρας μας και των νησιών της, τον βοήθησαν να αντλήσει στοιχεία για τα βιβλία του.

Φέτος τον Ιούνιο, κυκλοφόρησε και πάλι από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το νέο του έργο «Ισορροπώντας στον άνεμο» και ήταν η αφορμή για την συνέντευξη που ακολουθεί και που πρόθυμα ο συγγραφέας μας παραχώρησε.

 

–Το βιβλίο σας με τίτλο «Ισορροπώντας στον άνεμο» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, ένα ταξίδι στη ζωή των Ελλήνων  αστών και εμπόρων του 19ου αιώνα που επικεντρώνεται στα κοσμοπολίτικα μέρη της εποχής, την Ερμούπολη, την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη. Τι σας οδήγησε σε αυτόν τον χωροχρόνο;

Είναι το δεύτερο ιστορικό βιβλίο που γράφω. Το πρώτο με τον τίτλο ΘΥΜΑΡΙ ΜΕΣΟΠΕΛΑΓΑ ήταν χρονικά τοποθετημένο στο δεύτερο μισό του  18ου αιώνα και στο πρώτο τρίτο του 19ου και γεωγραφικά στην Σμύρνη και τα νησιά του Αιγαίου. Στο δεύτερο βιβλίο αποφάσισα να προχωρήσω χρονικά, έτσι τοποθέτησα το νέο μυθιστόρημα στα μετεπαναστατικά χρόνια μέχρι το τέλος του αιώνα και γεωγραφικά στο πιο σημαντικά λιμάνια της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

 

-Οι αστικές κοινωνίες της εποχής εκείνης ζούσαν μια ζωή οικονομικά και κοινωνικά ανθηρή, δυσανάλογη με τις ιστορικές συγκυρίες ενίοτε και κάποιες φορές η διάψευση της ζωής τους ήρθε απρόσμενα και ήταν οδυνηρή. Πως καταφέρατε να εντοπίσετε τόσες λεπτομέρειες για τη ζωή των ανθρώπων αυτών και τι σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση; 

Δεν θα πρέπει να γίνεται παρανόηση πιστεύοντας ότι το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της Ερμούπολης και των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας ήταν οι μεγαλοαστοί.

Όπως σε όλες τις κοινωνίες έτσι και στις δυο πόλεις υπήρχαν όλες οι κοινωνικές τάξεις και βέβαια οι εργάτες και οι μικροαστοί αποτελούσαν την πλειοψηφία .

Η Ερμούπολη παρέμεινε το πρώτο λιμάνι της Ελλάδας μέχρις ότου την υπερσκέλισε ο Πειραιάς, κυρίως μετά το άνοιγμα της διώρυγας της Κορίνθου όποτε έχασε την στρατηγική της αξία ως διαμετακομιστικού κέντρου στη θαλάσσια οδό της Μαύρης θάλασσας -Δυτικής Μεσογείου

Η Αλεξάνδρεια παρέμεινε πολύ σημαντικό κέντρο του απόδημου Ελληνισμού μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Ήδη το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα οι Έλληνες αποτελούσαν την μεγαλύτερη κοινότητα  ξένων της Αιγύπτου·

Αυτοί οι Έλληνες τα χρόνια που ακολούθησαν  ηγήθηκαν στην παραγωγή, τον εκκοκκισμού και το εμπόριο του βαμβακιού, έφτιαξαν εργοστάσια καπνού, τροφίμων, μπύρας, ποτών Ίδρυσαν Τράπεζες.

Από τον πλούτο που συσσώρευσαν έκαναν μεγάλες δωρεές τόσο στην Ελληνική κοινότητα της Αλεξάνδρειας και του Κάιρου όσο και στο Ελληνικό κράτος.

Η χαριστική βολή για την παρουσία των Ελλήνων  στην  Αίγυπτο δόθηκε όταν επικράτησε ο Πρόεδρος  Νάσερ και κρατικοποίησε τα μέσα παραγωγής .

Υπάρχει σημαντική βιβλιογραφία τόσο για την Ερμούπολη όσο και για την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο, χρησιμοποίησα ορισμένες από αυτές τις πηγές ώστε να συγκεντρώσω πληροφορίες για την περίοδο που με ενδιέφερε.

 

 -Πόση έρευνα χρειάστηκε να κάνετε για να τεκμηριώσετε το ιστορικό κομμάτι του μυθιστορήματος;  

Χρειάστηκε να διαβάσω πολλά βιβλία ακόμα και διατριβές για την Αλεξάνδρεια και την Ερμούπολη για πολλούς μήνες ώστε να αποδώσω το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο εξελίσσεται το μυθιστόρημα.

 

-Είστε μέλος του Δ.Σ. του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου και Αντιπρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Αυτές σας οι θέσεις, σε συνδυασμό με τη νομική σας ιδιότητα έπαιξαν ρόλο στην επιλογή του θέματος και στον τρόπο της συγγραφής αυτού του βιβλίου; 

Η ναυτιλία στο γεωγραφικό χώρο που ορίζεται από την σύγχρονη Ελλάδα ξεκίνησε πριν από 100 αιώνες. Οι κάτοικοι της χώρας μας στη διάρκεια των αιώνων επέδειξαν εμμονή με τη θάλασσα και τα πλοία. Αυτό εν μέρει δικαιολογείται αφού στην πλειονότητα τους κατοικούσαν και συνεχίζουν να κατοικούν στα παράλια και τα νησιά .

Στη μακραίωνη ιστορία των Ελλήνων η θάλασσα και τα πλοία, πολεμικά η εμπορικά έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Στη σύγχρονη εποχή ο ελληνόκτητος στόλος πλοίων ξηρού και υγρών φορτίων παραμένει ο μεγαλύτερος στόλος του κόσμου.

Με δεδομένο ότι περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται μέσω θαλάσσης γίνεται αντιληπτό το μέγεθος των υπηρεσιών που προσφέρει η ελληνόκτητη ναυτιλία .

Πράγματι οι γνώσεις που απέκτησα ως στέλεχος ναυτιλιακής εταιρείας αλλά και η συμμετοχή μου στα ΔΣ του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος και του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου με βοήθησαν να αντλήσω πληροφορίες που στη συνέχεια χρησιμοποίησα στα βιβλία μου.

 

-Ο έρωτας αποτελεί μια κινητήριο δύναμη και επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων, όπως και των ηρώων σας. Μπορεί, ενδεχομένως, να αλλάξει και τη μοίρα τους;

Το ρομαντικό κίνημα που κορυφώθηκε τον 19 αιώνα στη φιλολογία, το θέατρο την όπερα, τη μουσική και τις εικαστικές τέχνες και σήμερα τον κινηματογράφο υποστηρίζει ότι στις ανθρώπινες αποφάσεις εκτός από την λογική επιδρά και το συναίσθημα. Υποθέτω ότι ο καθένας μας ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του επηρεάζεται περισσότερο η λιγότερο από το συναίσθημα που είναι καθοριστικό στον έρωτα. Προέρχομαι από τον χώρο των επιχειρήσεων και δυσκολεύομαι να υποστηρίξω ότι ο Έρωτας καθορίζει τη μοίρα των ανθρώπων, όμως ανενδοίαστα πιστεύω πως η ζωή χωρίς τη συγκίνηση του έρωτα  θα ήταν φτωχή.

 

 -Πέρα από το ιστορικό μυθιστόρημα με ποιο άλλο συγγραφικό είδος θα θέλατε να ασχοληθείτε;

Με ενδιαφέρουν τα δοκίμια ως πηγή γνώσης όμως παραδέχομαι ότι δεν έχω το χρόνο και τις γνώσεις  για να ασχοληθώ.

 

 –«Να μάθω να διαβάζω και να γράφω, αυτό είναι το όνειρό μου», γράφετε σε κάποιο σημείο του βιβλίου. Στις μέρες μας πιστεύετε ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με τόσο, ας μου επιτραπεί ο όρος, ταπεινά όνειρα; Μήπως τελικά αυτοί οι άνθρωποι είναι ικανοί να αλλάξουν τον κόσμο;

Την ευχή αυτή διατύπωσε στο μυθιστόρημα μια νεαρή φελάχα (Αιγύπτια χωρική) γεννημένη σε ένα λασπόσπιτο κοντά στο Νείλο το 1864. Σήμερα με ελάχιστες εξαιρέσεις όλοι οι άνθρωποι γνωρίζουν να γράφουν και να διαβάζουν. Στο χωριό της όμως όπως και στα περισσότερα χωριά στις αγροτικές περιοχές της χώρας, την εποχή εκείνη, δεν υπήρχαν σχολεία δεν υπήρχε καν αρκετό φαγητό η στοιχειώδης περίθαλψη έτσι τα παιδιά πέθαιναν σαν τις μύγες.

Ρεαλιστικά λοιπόν νομίζω ότι θα ήταν για τη νεαρή γυναίκα εξαιρετικά απίθανο να ξεφύγει από την μοίρα της ώστε να αλλάξει τον κόσμο, θα ήταν τυχερή αν κατάφερνε να φτάσει στην ηλικία των 35 ετών.

 

 -Ποια σπίθα ήταν η πρώτη που πυροδότησε τη συγγραφή αυτού του βιβλίου;

Αν και γεννήθηκα στην Αθήνα, κατάγομαι από τη Μύκονο. Έζησα μερικά από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στην Αίγυπτο, μάλιστα πήγα στην πρώτη δημοτικού εσωτερικός σε ένα ελληνικό σχολείο στη Μανσούρα. Ο πατέρας μου εργαζόταν στο εμπόριο του βαμβακιού. Αν και ήμουν πολύ μικρός θυμάμαι το εργοστάσιο και το θόρυβο που έκαναν οι μηχανές που εκκόκιζαν το βαμβάκι. Ακόμα θυμάμαι τις φελούκες, τα χαρακτηριστικά σκάφη με το μεγάλο τριγωνικό πανί στο Νείλο, να αργοκυλάνε στα ήρεμα νερά  φορτωμένες μέχρι τη κουπαστή με εμπορεύματα, ενώ ο ουρανός και το ποτάμι  φλέγοντο από το χρυσάφι, κόκκινο φως του ήλιου στο βασίλεμα.

Αυτές και άλλες αναμνήσεις πυροδότησαν τη συγγραφή αυτού του βιβλίου.

     «Κυκλάδες, δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Δυο νέοι, ο Παύλος και η Ευγενία, φίλοι από παιδιά, παρασύρονται στη δίνη του έρωτα. Απρόσμενα ο Παύλος συγκρούεται με τον πατέρα της Ευγενίας και αναγκάζεται να την εγκαταλείψει φεύγοντας στην Αίγυπτο.

Στις όχθες του Νείλου θα έρθει αντιμέτωπος με μιαν άλλη πραγματικότητα, ασχολούμενος με την παραγωγή και το εμπόριο του βαμβακιού, που τότε αποκαλούσαν “λευκό χρυσό”. Η Ευγενία θα ταξιδέψει εκεί για να τον αναζητήσει, μάταια όμως. Κάποια στιγμή θα πληροφορηθεί από τις τοπικές εφημερίδες την απαγωγή του από Αιγύπτιους εθνικιστές και στη συνέχεια την απελευθέρωσή του. Όταν επιτέλους συναντηθούν, θα μάθει ότι στη ζωή του υπάρχει πλέον άλλη γυναίκα. Λίγο καιρό αργότερα, ένα ιστιοφόρο φορτωμένο με βαμβάκι και με επιβάτη τον Παύλο εγκαταλείπει τελευταίο την Αλεξάνδρεια πριν απ’ τον βομβαρδισμό της, ενώ ένα ναυάγιο στη Μαύρη θάλασσα φέρνει την ανατροπή…

Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χρόνο, στην κοσμοπολίτικη Ερμούπολη, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη.

Μια ματιά στη ζωή των Ελλήνων αστών και εμπόρων του 19ου αιώνα, με φόντο τα συγκλονιστικά γεγονότα της εποχής».