Το γεγονός, Annie Ernaux, Εκδόσεις Μεταίχμιο

     Πιο επίκαιρο από ποτέ το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Annie Ernaux, το οποίο κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάιο από τις Eκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση  Ρίτας Κολαϊτη, καθώς αυτήν την περίοδο, αποφασίστηκε στην Αμερική η απαγόρευση των αμβλώσεων. Ένα γεγονός που καταστρατηγεί τα δικαιώματα εκατομμυρίων γυναικών στον κόσμο,  ακυρώνοντας έτσι την απόφαση για τις αμβλώσεις ύστερα από πενήντα ολόκληρα χρόνια.

Η συγγραφέας περιγράφει τις συνθήκες παρανομίας που βίωσε, προκειμένου να κάνει άμβλωση στα είκοσι τρία της, καταγράφοντας σε πρώτο πρόσωπο τις αναμνήσεις της, τις ψυχολογικές της διακυμάνσεις, τα συναισθήματα και τους φόβους που τη συντάραξαν. Καταγράφει εμπειρίες γυναικών εκείνης της εποχής που βίωναν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Περιγράφει ουσιαστικά ένα ολόκληρο κομμάτι της ιστορίας πριν από τον νόμο για την άμβλωση. Έναν νόμο που προσπάθησε να απελευθερώσει και να βάλει τέλος στην παρανομία και  στον κίνδυνο χιλιάδων Γαλλίδων να μείνουν στείρες, ακόμα και να χάσουν τη ζωή τους.

     […Πάει μια βδομάδα, αφότου ξεκίνησα τούτη την αφήγηση, χωρίς να ξέρω αν θα τη συνεχίσω. Ήθελα απλώς να επαληθεύσω ότι η επιθυμία της γραφής ήταν ακόμη εκεί – η ίδια επιθυμία που με διαπερνούσε συνεχώς μόλις καταπιανόμουν με το βιβλίο το οποίο είχα αρχίσει πριν από δύο χρόνια. Αντιστεκόμουν όσο μπορούσα, όμως η ιδέα με στοίχειωνε. Η υποταγή σε αυτήν την παρόρμηση μου φαινόταν τρομακτική. Από την άλλη, σκεφτόμουν ότι θα μπορούσα να πεθάνω αύριο χωρίς να έχω κάνει τίποτα για το «γεγονός». Κι αυτό ακριβώς θα ήταν το παράπτωμά μου. Μια νύχτα, ονειρεύτηκα πως κρατούσα στα χέρια μου ένα βιβλίο που είχα γράψει για την έκτρωσή μου, αλλά που δεν υπήρχε σε κανένα βιβλιοπωλείο και δεν συμπεριλαμβανόταν σε κανέναν κατάλογο εκδοτικού οίκου. Στο κάτω μέρος του εξωφύλλου, με έντονα γράμματα, διάβαζες ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟ. Δεν ήξερα αν το όνειρο σήμαινε ότι έπρεπε να γράψω το βιβλίο ή αν ήταν ανώφελο να το κάνω…].

     Το μικρό αυτό σε μέγεθος βιβλίο αποτελεί μια γροθιά σε όλες εκείνες τις κοινωνίες που αποφασίζουν ερήμην των γυναικών για θέματα που αφορούν αποκλειστικά τις ίδιες, όπως είναι ο αυτοπροσδιορισμός, η διαχείριση της σωματικής ακεραιότητας και, εν τέλει, το ίδιο το μέλλον τους. Πρόκειται για τη σύντομη αφήγηση μιας ιδιαίτερα τραυματικής εμπειρίας, μιας στιγμής της ζωής της ίδιας της συγγραφέα, που τη σημάδεψε και  που δεν ξέχασε ποτέ και μόνο ύστερα από πολλά χρόνια κατάφερε να διαχειριστεί για να μπορέσει να την καταγράψει, έχοντας πλήρη συνείδηση της δύναμης που μπορεί να έχει αυτό το μικρό κείμενο στις γυναίκες αναγνώστριες αλλά και στους άντρες που θα μπορέσουν να δουν μέσα από αυτή τη χειμαρρώδη αφήγηση τι πραγματικά συμβαίνει στο σώμα αλλά κυρίως στην ψυχή μιας γυναίκας που υπόκειται σε άμβλωση.

     «Για χρόνια ολάκερα, περιστρέφομαι γύρω από το συγκεκριμένο γεγονός της ζωής μου. Αν διαβάσω για μια έκτρωση σε κάποιο μυθιστόρημα, βυθίζομαι αμέσως σε μια κατάπληξη χωρίς εικόνες μήτε σκέψεις, θαρρείς και οι λέξεις μεταμορφώνονται ακαριαία σε δίνη συναισθημάτων».

Τον Οκτώβρη του 1963 η 23χρονη συγγραφέας, ήταν φοιτήτρια. Ύστερα από μια σύντομη ερωτική περιπέτεια στις διακοπές της ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος. Αποφασίζει να κάνει έκτρωση. Τριάντα ολόκληρα χρόνια μετά το ΓΕΓΟΝΟΣ αυτό, μετά την έκτρωση, προσπαθεί να αφηγηθεί και να γράψει όχι μόνο για τις ημέρες που προηγήθηκαν, όσο και για τις επόμενες που την σημάδεψαν. Για τις επιπτώσεις τόσο τις συναισθηματικές όσο και τις σωματικές. Τη βοηθά το ημερολόγιο που κρατούσε εκείνη την εποχή. Και από τις σελίδες του αναδύεται μια οδυνηρή ιστορία που ενδεχομένως, μπορεί να μοιάζει με μια απλή, προσωπική ιστορία σαν εκείνες που συμβαίνουν καθημερινά παντού σε όλο τον κόσμο, όμως βαθύτερα αναδεικνύεται ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Η προσπάθεια της γυναίκας να κρύψει το γεγονός από την οικογένεια της, η ντροπή, η ταπείνωση και οι ενοχές,  ο φόβος, η όλη διαδικασία, η απόρριψη των γιατρών, ακόμα και η προσπάθεια της συνταγογράφησης των αντιβιοτικών που απαιτούνται, αναμεμειγμένα με τις προκαταλήψεις της εποχής που θέλουν τη γυναίκα να μην μπορεί να αποφασίσει τελικά η ίδια για το μέλλον της και για το μέλλον του αγέννητου παιδιού της γίνονται η αθέατη αλυσίδα που σφιχτοδένει τη γυναίκα όλων των εποχών και αφήνει να φανούν όλες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει διαχρονικά η γυναίκα στην πορεία προς την αυτογνωσία, την παραδοχή, ακόμα και την εξέγερση εκείνων των γυναικών που υπέστησαν ένα παρόμοιο γεγονός και αδυνατούν να συμβιβαστούν με τις ψυχοκοινωνικές προεκτάσεις του.

     Το βιβλίο, συγκλονιστικό και ρεαλιστικό, γνωρίζει επιτυχία όχι μόνο στη χώρα μας. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη έγινε ταινία, η οποία τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας 2021.