ΡΟΛΟΙ ΧΩΡΙΣ ΔΕΙΚΤΕΣ – Carson McCullers, Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

 

     

     Μόλις κυκλοφόρησε από τις Eκδόσεις Διόπτρα το σπουδαίο έργο της Carson McCullers με τον τίτλο ΡΟΛΟΙ ΧΩΡΙΣ ΔΕΙΚΤΕΣ.

     Μια από τις σπουδαιότερες Αμερικανίδες συγγραφείς του 20ού αιώνα η Carson McCullers γεννήθηκε στην Τζόρτζια των ΗΠΑ και απεβίωσε σε ηλικία 50 ετών. Σε ηλικία μόλις 23 ετών, κατάφερε να καθιερωθεί στο λογοτεχνικό στερέωμα με το μυθιστόρημα Η Καρδιά Κυνηγάει Μονάχη, το οποίο και την έκανε παγκοσμίως γνωστή, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Ακολούθησαν τρία μυθιστορήματα στα οποία συχνά αποτυπώνει μικρές πόλεις του αμερικανικού Νότου και πραγματεύεται θέματα όπως η μοναξιά, οι φυλετικές διακρίσεις, η θέση της γυναίκας και η πνευματική απομόνωση με κορυφαίο το Η Μπαλάντα του θλιμμένου καφενείου, το οποίο έχει γίνει και ταινία.

     […Τζ. Τ., έχεις σταθεί ποτέ να σκεφτείς ότι ο Νότος βρίσκεται στη δίνη μιας επανάστασης σχεδόν τόσο καταστροφικής όσο ήταν ο Εμφύλιος;» Ο Μαλόουν δεν το ‘χε σκεφτεί, όμως γύρισε το κεφάλι πλάγια κι ένευσε σοβαρά καθώς ο δικαστής συνέχιζε: «Ο άνεμος της επανάστασης δυναμώνει για να καταστρέψει τα ίδια τα θεμέλια που πάνω τους χτίστηκε ο Νότος. Ο κεφαλικός φόρος σύντομα θα καταργηθεί και κάθε αδαής νέγρος θα μπορεί να ψηφίζει. Τα ίσα δικαιώματα στη μόρφωση θα είναι το επόμενο. Φαντάσου ένα μέλλον όπου ντελικάτες λευκές κοπέλες θα πρέπει να κάθονται στο ίδιο θρανίο με κατάμαυρες νέγρες για να μάθουν γραφή και ανάγνωση. Έναν νόμο που θα μας επιβάλλει ένα ελάχιστο ημερομίσθιο τόσο εξωφρενικά υψηλό, ώστε θα ‘ναι ο θάνατος του αγροτικού Νότου. Φαντάσου να πληρώνουμε με την ώρα ένα τσούρμο άχρηστους εργάτες. Τα Ομοσπονδιακά Προγράμματα Στέγασης είναι ήδη η καταστροφή των επενδυτών στην ακίνητη περιουσία. Τα αποκαλούν εκκαθάριση των τρωγλών – αλλά ποιος τις φτιάχνει τις τρώγλες, μου λες; Οι άνθρωποι που ζουν σ’ αυτές τις φτιάχνουν οι ίδιοι με την απρονοησία τους. Και, θυμήσου τα λόγια μου, αυτές οι ίδιες ομοσπονδιακές πολυκατοικίες -κι ας είναι μοντέρνες και του Βορρά θα μετατραπούν σε τρώγλες σε δέκα χρόνια»].

Όπως και στα προηγούμενα έργα της έτσι και σε αυτό, η ιστορία τοποθετείται σε μια μικρή πόλη της Τζόρτζια. Τέσερεις είναι οι κεντρικοί ήρωες. Ήρωες μοναχικοί και καταπιεσμένοι από την ίδια τη ζωή πρωταγωνιστούν σε μια ιστορία που ξεκινά το 1953 και τελειώνει την άνοιξη του 1954 με οδυνηρό τρόπο. Οι ήρωες συγκινούν, είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντες, αδρά σκιαγραφημένοι. Φαίνεται πως κάθε ένας από αυτούς ζει με τους δικούς του καημούς και τις δικές του αγωνίες. Τέσσερεις άντρες, που για διαφορετικούς λόγους για τον καθένα, ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει για αυτούς. Η ζωή τους μοιάζει με ένα ρολόι χωρίς δείκτες.

Η συγγραφέας μέσα από την ζωή του κάθε ήρωά της θίγει και ένα διαφορετικό θέμα. Για τον Μαλόουν, τον φαρμακοποιό της πόλης, ο οποίος έχει διαγνωστεί με λευχαιμία σε τελικό στάδιο, το πρόβλημα φυσικά είναι ο επερχόμενος θάνατος. Από τη στιγμή της διάγνωσης και μετά ο χρόνος έχει σταματήσει γι’ αυτόν και τώρα αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι ο ρατσισμός που κατέκλυζε την ψυχή του ήταν μάλλον επικίνδυνος. Ο δικαστής και μέλος του Κογκρέσου, Φοξ Κλέιν, με ρατσιστικές καταβολές σε μεγάλη ηλικία όμως, βλέπει να ετοιμάζονται προς ψήφιση, νομοσχέδια κατά των φυλετικών διακρίσεων κάτι που για τον ίδιον προσωπικά σημαίνει θάνατος αφού δεν επιθυμεί την ενσωμάτωση των μαύρων στην κοινωνία των λευκών, και γι’ αυτόν ο χρόνος σταματά. Ο Σέρμαν, ένας μαύρος έφηβος με γαλάζια μάτια που δηλώνει πως ένας εκ των δυο γονιών του ήταν λευκός και για τους οποίους δε γνωρίζει τίποτα, ούτε καν ποιοι είναι, κρύβει μέσα του μεγάλο θυμό. Η προσπάθεια του για να ανακαλύψει την αλήθεια και το ποιος πραγματικά είναι αποτελεί ένα είδος θανάτου στη ζωή του, και ο χρόνος σταματά και γι’ αυτόν. Και τέλος ο Τζέστερ, εγγονός του δικαστή Φοξ Κλέιν, και επίσης ορφανός. Αμφιταλαντεύεται με την σεξουαλικότητα νιώθοντας ερωτευμένος με τον Σέρμαν, αλλά και με το φυλετικό και συχνά έρχεται σε αντιπαράθεση με τον παππού του. Αυτές οι καταστάσεις είναι και για αυτόν ένας θάνατος και η ζωή του ένα ρολόι χωρίς δείκτες.

Ωστόσο, ο χρόνος ποτέ δεν σταματά πραγματικά. Προχωρά ακάθεκτος και φέρνει αλλαγές σε πολιτικό, κοινωνικό και φυλετικό επίπεδο αλλά και στην ιδέα του θανάτου. Το ίδιο συμβαίνει και στην αλήθεια για τη ζωή των δύο νεαρών.

Η συγγραφέας με συμπόνια, ενσυναίσθηση, κατανόηση και αναγνώριση της πολυπλοκότητας της ψυχοσύνθεσης και της κατάστασης που βιώνουν οι ήρωες της, φτάνει να τους καθιστά σχεδόν τρισδιάστατους. Κανείς δεν είναι μόνο καλός ή κακός. Όλοι είναι ανθρώπινοι και συχνά ακόμα και αστείοι.

Άραγε για αυτούς θα επέλθει η λύτρωση ή η καταστροφή; Θα υπάρξει αναθεώρηση στο ζήτημα του ρατσισμού;

Θα συνεχίσει το ρολόι να προχωρά ή θα μείνει σταματημένο;

Ένα σπουδαίο έργο που η συγγραφέας με τη χαμηλόφωνη πένα της και τη μεστή γραφή της, τους προβληματισμούς και την πολυπλοκότητα των θεμάτων που καταπιάνεται, καθώς και τον σκεπτικισμό της για τα υπαρξιακό δράμα των ηρώων της, καταφέρνει να αναδείξει τον μεγάλο αγώνα για τα ίσα δικαιώματα στη ζωή και την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων. Καταφέρνει μέσα από τη θλίψη, τον θάνατο, την αυτοκριτική και τον επαναπροσδιορισμό, να αναδείξει εύστοχα, την ανάγκη του ανθρώπου για αποδοχή, ισότητα και αγάπη.

Όλα τα έργα της Carson McCullers κυκλοφορούν από τις Eκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.