Η ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΡΩΝΑ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΤΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ

 

Φιλοξενούμε σήμερα τη συγγραφέα Μαρία Τσιρωνά με αφορμή την κυκλοφορία του έργου της με τίτλο  «Το χάδι, στην άκρη του» από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ.

 

     Η Μαρία Τσιρωνά  γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας του Δικαίου στο ίδιο Πανεπιστήμιο, αλλά και μουσικές σπουδές Πιάνου και Θεωρητικών της Μουσικής στο ΚΩΘ. Υπηρέτησε για σειρά ετών την ενεργή δικηγορία, την οποία εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή.

     Έχει γράψει πέντε μυθιστορήματα, δύο νουβέλες, μια συλλογή διηγημάτων και τρία έργα για παιδιά, ενώ έχει μεταφράσει και επιμεληθεί βιβλία τόσο για ενηλίκους όσο και για παιδιά. Οι ιστορίες της έχουν στο κέντρο τους τη σύγχρονη καθημερινότητα, δυνατά χρώματα και έντονα συναισθήματα, ενώ τα έργα της για παιδιά εστιάζουν στην αποδοχή, τη διαφορετικότητα και την ενσυναίσθηση. Ζει κι εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.

     Την ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη που ακολουθεί και τόσο πρόθυμα μας παραχώρησε.

 

1 Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο σας ΤΟ ΧΑΔΙ, ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ.   Μιλήστε μας λίγο για την πορεία αυτού του βιβλίου. Πώς εμπνευστήκατε την ιστορία του και τι μεσολάβησε από τη σύλληψη της ιδέας έως την έκδοσή του από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ.

     Η ιδέα για τον Μάνο, τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου γεννήθηκε όταν έφτασε στα χέρια μου για μελέτη και σχολιασμό μια εκ βαθέων συνέντευξη ενός νέου βαθιά μπλεγμένου στον χώρο των ναρκωτικών, ο οποίος κατάφερε να απεγκλωβιστεί, να σπουδάσει και να φτιάξει τη ζωή του από την αρχή. Με συγκίνησε η παιδικότητά του, η ειλικρίνεια και ο αυθορμητισμός του. Είχε μια σπάνια ευγένεια ως άνθρωπος και μια σεμνότητα που με άγγιξε βαθιά. Θέλησα να γράψω για τον τρόπο με τον οποίο ένας τέτοιος άνθρωπος αντιμετωπίζεται από τους άλλους ─ αν θα μπορούσε κάποιος να δει το πραγματικό του πρόσωπο και όχι αυτό που είναι κρυμμένο κάτω από τις ετικέτες που συνηθίζουμε να βάζουμε στους ανθρώπους. Θέλησα να γράψω για την αποδοχή, την κατανόηση, τη συγχώρεση και για την έλλειψή τους. Θέλησα να πλησιάσω όσο πιο κοντά μπορούσα στη σύγχρονη ελληνική καθημερινότητα και να γράψω όσο πιο απλά και πιο αληθινά μπορούσα γι’ αυτή: για τους νέους που δουλεύουν στα καφέ ενώ σπουδάζουν ή ενώ προσπαθούν να βρουν μια δουλειά πάνω στον τομέα που έχουν σπουδάσει, για τις σχέσεις και τους συμβιβασμούς ή τα μεγαλεπήβολα σχέδια που χτίζονται πάνω τους και που πολλές φορές γκρεμίζονται με θόρυβο, και ακόμα περισσότερο, για τη σωματική και την ψυχική κακοποίηση, για τις καλές προθέσεις και τον τρόπο που οδηγούν στην κόλαση, για τον εντελώς διαφορετικό τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται ο καθένας την απώλεια. Όλοι οι ήρωες του βιβλίου πατούν πολύ γερά στην ελληνική πραγματικότητα, αποτελούν κομμάτι της.

Και όταν η ιστορία μου τελείωσε και αποφάσισα να την κάνω λίγο περισσότερο γνωστή, την έστειλα πρώτα στις εκδόσεις Ψυχογιός, χωρίς να έχω μεγάλες προσδοκίες, είναι αλήθεια, καθώς το θεωρούσα ένα κάπως άπιαστο όνειρο. Και, όπως εξελίχθηκαν τελικά τα πράγματα, δεν χρειάστηκε να ψάξω περισσότερο!

2 Τα συναισθήματα σας και κατά τη διάρκεια της συγγραφής του και τώρα που το βλέπετε τυπωμένο να κοσμεί τις προθήκες των βιβλιοπωλείων με τον λογότυπο ενός μεγάλου εκδοτικού οίκου της χώρας μας;

     Η συγγραφή είναι μοναχικό έργο. Ο συγγραφέας ζει για μήνες ή για χρόνια με τους ήρωές του: κοιμάται στο σπίτι τους, γνωρίζει τα πάντα για τη δουλειά τους, κινείται στον χώρο τους, μιλά όπως μιλούν, σκέφτεται με τον τρόπο που σκέφτονται και αισθάνεται αυτά που αισθάνονται. Δεν αποτελώ εξαίρεση. Έζησα μαζί με τους πρωταγωνιστές στο Σοφό Χταπόδι, ακολούθησα τον Μάνο στα σκοτεινά του μονοπάτια, ένιωσα τον έρωτα της Κατερίνας για τον Γιάννη,  προσπάθησα να καταλάβω τον τρόπο που διαχειρίστηκαν την απώλειά του τόσο η Κατερίνα όσο και ο Μάνος, και ερωτεύτηκα μαζί με την Έλενα τον αντισυμβαντικό και τόσο όμορφο Μάνο που είναι ίδιος κι απαράλλαχτος με τον διάσημο Χάρι Στάιλς. Και νιώθω τεράστια συγκίνηση, μαζί με χαρά και τιμή, όταν βλέπω το Χάδι, στην Άκρη του στα βιβλιοπωλεία. Και θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τις εκδόσεις Ψυχογιός, τόσο την Αγγέλα Σωτηρίου για τον ενθουσιασμό, την αγάπη και τη φροντίδα με την οποία αγκάλιασε το βιβλίο αυτό από την αρχή όσο και την Ελένη Γεωργοστάθη, που έκανε την επιμέλεια με... χειρουργική προσοχή, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια των εκδόσεων Ψυχογιός που έφτιαξε ένα βιβλίο τόσο όμορφο ώστε θέλεις να το χαϊδέψεις από την πρώτη στιγμή που θα το πάρεις στα χέρια σου...

3 Βασισμένο σε μια αληθινή ιστορία, όπως αναφέρετε στο εξώφυλλο και ήθελα να σας ρωτήσω σε ποιο βαθμό εμπνέεστε από τις αληθινές ιστορίες και αν είναι οι ιστορίες αυτές ψυχοφθόρες για έναν συγγραφέα που ασχολείται μαζί τους.

     Θέλω οι ιστορίες μου να «πατούν» στην πραγματικότητα γι’ αυτό πολλές από αυτές αγγίζουν ή αντλούν την έμπνευσή τους από πραγματικά πρόσωπα ή περιστατικά. Και, μολονότι κάτι τέτοιο δεν είναι για μένα αυτοσκοπός, όλοι μου οι ήρωες έχουν μέσα τους κάτι πραγματικό, είτε αυτό είναι συναίσθημα είτε είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, κάτι που έχω συναντήσει στην πραγματικότητα και έχει αγγίξει μέσα μου την ανάγκη να γράψω γι’ αυτό.

Ως κοινωνικά όντα, βρισκόμαστε σε συνεχή αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν, κατά συνέπεια, η τέχνη και τα δημιουργήματά μας είναι επηρεασμένα από αυτούς.

Το Χάδι στην άκρη του πατά γερά, και με τα δυο του πόδια, στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, κάτι που για μένα είναι περισσότερο λυτρωτικό παρά ψυχοφθόρο. Και δεν θα το χαρακτήριζα ψυχοφθόρο επειδή (σε αντίθεση με την πραγματική ζωή, αυτά είναι τα προνόμια του συγγραφέα!) εγώ αποφασίζω μέχρι πού και σε ποιον βαθμό θα ακολουθήσω την πορεία των πρωταγωνιστών μου… Το ψυχοφθόρο κομμάτι αρχίζει για μένα όταν η ιστορία τελειώνει, συνήθως μετά από μήνες ή χρόνια, και αναγκάζομαι να «αποχωριστώ» τον αγαπημένο μου ήρωα, να απαγκιστρωθώ από αυτόν και να τον αφήσω ήσυχο, να συνεχίσει τη ζωή του.

Αυτό, ναι, είναι πάντα ψυχοφθόρο!

4  Τελικά, κάνουν τα όνειρα θόρυβο όταν γκρεμίζονται και τι μένει από την εποχή που ο άνθρωπος ονειρεύεται;

     Νομίζω πως κάνουν θόρυβο τα όνειρα όταν γκρεμίζονται ─ κάποιες μάλιστα φορές, κάνουν πάταγο. Έτσι παταγωδώς γκρεμίζονται τα όνειρα της Κατερίνας, στο Χάδι, στην Άκρη του, αφήνοντάς τη μόνη, μετέωρη και σχεδόν αποσβολωμένη, αφού ποτέ δεν είχε σκεφτεί πως υπήρχε έστω και μία πιθανότητα να εξελιχθούν τα πράγματα με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που σχεδίαζε. Ωστόσο, εγώ εξακολουθώ να πιστεύω στους ανθρώπους: η δυνατότητα να ονειρευόμαστε είναι αυτή που μας διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα έμβια όντα ─ αλίμονο αν σταματούσαμε να ονειρευόμαστε. Και, παρότι μπορεί ένα όνειρο που γκρεμίστηκε να αφήνει πίσω του μια πικρή γεύση, αφήνει όμως και λίγο περισσότερη σοφία. Και αν κοιτάξουμε λίγο πιο προσεκτικά, θα βρούμε πάντα μια καινούργια, άγνωστη μέχρι τώρα δύναμη στην άκρη κάθε απογοήτευσης. Και, ευτυχώς, υπάρχει πάντα η δυνατότητα για ένα ολοκαίνουργιο όνειρο, αρκεί να ψάξουμε να τη βρούμε... 

5 Τι αποκομίζει η Κατερίνα από τη σχέση της με τον Μάνο όταν η μοίρα τους φέρει μαζί στο σοφό χταπόδι;

     Η Κατερίνα δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένη για τη συνύπαρξή της με τον «ουρανοκατέβατο» Μάνο. Στην πραγματικότητα δεν ήταν προετοιμασμένη για οποιαδήποτε συνύπαρξη. Ήταν τόσο βαθιά προσηλωμένη στον στόχο της, την απόκτηση ενός δικού της παιδικού σταθμού, που απέφευγε προσεκτικά και συνειδητά τις κακοτοπιές: οτιδήποτε βρισκόταν έξω από τα πλαίσια του στόχου της, απλά δεν υπήρχε για εκείνη. Μέχρι που, μια μέρα, όλες οι κακοτοπιές αποκτούν μία και μοναδική μορφή, αυτή του Μάνου. Επειδή ο Μάνος ─παραβατικός, αυθάδης, παρορμητικός, βαθιά συναισθηματικός και «εγκληματικά» ειλικρινής─ αποτελεί για την Κατερίνα τον εφιάλτη στον οποίο πάντα γύριζε επιδεικτικά την πλάτη και τώρα βρίσκεται βαθιά βουτηγμένη μέσα του καθώς από τη μια στιγμή στην άλλη έχει γίνει η πραγματικότητά της. Κι εκείνη αρνείται πεισματικά να την ερευνήσει χωρίς παρωπίδες, αυτή την πραγματικότητα. Αντιμετωπίζει λοιπόν τον Μάνο με τον συνήθη τρόπο: βάζοντάς του μια σειρά από «ετικέτες» (στο σύνολό τους με αρνητικό πρόσημο) και ερμηνεύοντας κάθε πράξη του με βάση τις ετικέτες της. Και δεν καταλαβαίνει πως η καθεμιά της ερμηνεία αποτελεί μια παρερμηνεία της πραγματικότητας, μέχρι να είναι πια πολύ αργά.

6 Το βιβλίο σας είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα. Σκέφτεστε να ασχοληθείτε με άλλα είδη μυθιστορήματος, ενδεχομένως το ιστορικό για παράδειγμα.

     Τρέφω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το κοινωνικό μυθιστόρημα. Κάθε φορά, στον κέντρο κάθε πτυχής της πραγματικής, καθημερινής ζωής, τοποθετώ μία ερωτική ιστορία που γύρω της αναπτύσσεται η πλοκή της ιστορίας μου. Επειδή τόσο ο έρωτας όσο και η πραγματική, καθημερινή ζωή, που δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει και να μας γοητεύει ταυτόχρονα, αποτελεί για μένα ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης. Συνεπώς, για να απαντήσω στην ερώτησή σας, θα έλεγα πως όχι, δεν θα σκεφτόμουν να ασχοληθώ με κάποιο άλλο είδος μυθιστορήματος.

7 Τι πιστεύετε και τι θα θέλατε να κρατήσουν οι αναγνώστες από το ταξίδι τους με το Χάδι στην άκρη του;

     Πιστεύω πως θα μπορέσουν να καταλάβουν πως το βιβλίο μιλά για το θαύμα που κρύβει ο καθένας μας μέσα του. Θα ήθελα να κρατήσουν τον συναισθηματισμό, τη ζεστασιά, την τρυφερότητα και την αλήθεια του. Ή, καλύτερα, τις αλήθειες του, κάποιες από τις οποίες πληγώνουν, όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά ή η ψυχική και σωματική κακοποίηση, και κάποιες λυτρώνουν, όπως η αποδοχή της διαφορετικότητας, η συγχώρεση, η ηπιότητα απέναντι στον συνάνθρωπο και η ελπίδα πως υπάρχει ένα καινούργιο και καλύτερο αύριο, αυτό που μπορούμε να φτιάξουμε εμείς. Θα ήθελα, αφού κλείσουν το βιβλίο να θυμούνται πως το σκοτάδι και το φως είναι σφιχτά πλεγμένα μεταξύ τους και συνυφασμένα με τη ζωή, πως τα πράγματα δεν είναι πάντα αυτά που βλέπουμε, πως ο δρόμος της ζωής μας δεν είναι πάντα μια ευθεία, πλατιά λεωφόρος και, το σημαντικότερο από όλα, πως ακόμα και στο πιο βαθύ, παγωμένο σκοτάδι μπορεί να βρει κανείς μια ζεστή, φωτεινή καρδιά.

8 Είστε στον χώρο της σύγχρονης Ελληνικής Λογοτεχνίας από το 2002. Σε αυτό το ταξίδι της συγγραφής, ποιοι θα λέγατε ότι αποτέλεσαν τις συγγραφικές σας αναφορές;

     Οι συγγραφικές μου αναφορές σε αυτό το συναρπαστικό ταξίδι ήταν και είναι, πάντα και παντού, οι καθημερινοί, απλοί άνθρωποι. Με τις ιδιαιτερότητές τους, τη δύναμη και τις αδυναμίες τους. Με τη φωτεινή και τη σκοτεινή τους πλευρά, την αλήθεια τους, τις συμβάσεις τους, τις νίκες και τις ήττες τους, την ανύψωση και τη συντριβή τους, τους πολέμους και την ειρήνη τους ─ με τον εαυτό τους και με τους άλλους. Και, πάντα και παντού, οι αξίες μου. Ο σεβασμός στον άνθρωπο, η αποδοχή, η ηπιότητα, η συγχώρεση. Οδηγός μου είναι πάντα ο συναισθηματισμός και η τρυφερότητά μου απέναντι στη ζωή. Επιλέγω σκόπιμα να μιλώ σε χαμηλούς τόνους για μια πλευρά της ζωής που είναι γεμάτη συντροφικότητα, αγάπη, δημιουργικότητα και γλυκύτητα. Επιλέγω να βλέπω, μέσα από το σκοτάδι, το φως. Και επιμένω ─μολονότι η καθημερινότητα προσπαθεί επίμονα να με πείσει για το αντίθετο─ να πιστεύω στους ανθρώπους και στο μεγαλείο που υπάρχει μέσα τους.

9 Και μετά από πέντε μυθιστορήματα, δύο νουβέλες, μια συλλογή διηγημάτων και τρία έργα παιδικής λογοτεχνίας, τι θα συμβουλεύατε έναν νέο συγγραφέα που θα ήθελε να μπει στον εκδοτικό χώρο;

     Πρώτα από όλα, να αγαπά αυτό που κάνει. Να το αγαπά αληθινά και βαθιά, να το υπηρετεί με πάθος και, ενίοτε, με αυταπάρνηση. Να προσπαθεί πάντα να γίνεται καλύτερος, να κάνει πάντα ένα καινούργιο βήμα μπροστά, και να συγκρίνεται μόνο με τον εαυτό του ─ με αυτό που ήταν νωρίτερα, παλιότερα ή σε ένα προηγούμενο έργο του. Να μην τα παρατά ποτέ, να προσπαθεί ξανά και ξανά και ξανά, να συμφιλιωθεί από νωρίς με την έννοια της απόρριψης και να προσπαθεί να τη μεταφράζει πάντα χρησιμοποιώντας θετικούς επιθετικούς προσδιορισμούς. Και να βρίσκει πάντα το θάρρος να σηκώνεται κάθε φορά που πέφτει (επειδή, συνήθως, θα είναι μπόλικες αυτές οι φορές!).

10 Κλείνοντας, αφού σας ευχαριστήσουμε, θα θέλατε να προσθέσετε κάτι για το βιβλίο σας και να μας πείτε, αν και ίσως λίγο νωρίς, αν έχετε αρχίσει να σκέπτεστε την επόμενη ιστορία σας;

     Πρώτα από όλα, σας ευχαριστώ εγώ για τη φιλοξενία και εύχομαι σε σας και στους αναγνώστες σας ό,τι καλύτερο. Εύχομαι επίσης το Χάδι να αγαπηθεί με τον τρόπο που του αξίζει, απόλυτα και αδιάκριτα. Ελπίζω να αγγίξει με τρυφερότητα το μυαλό και την καρδιά των αναγνωστών και ιδιαίτερα των νέων. Επειδή εκείνοι είναι η ελπίδα μας για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο χωρίς κριτική, χωρίς διακρίσεις, με αποδοχή, σεβασμό της προσωπικότητας, ευγένεια ψυχής και μεγαλοσύνη. Επειδή το μεγαλύτερο θαύμα είναι αυτό που υπάρχει μέσα μας.

Όσο για την επόμενη ιστορία μου, πάντα υπάρχει μια ιστορία στο μυαλό μου που περιμένει υπομονετικά να ασχοληθώ μαζί της ─ αυτή είναι η διχασμένη προσωπικότητα του συγγραφέα και εγώ δεν αποτελώ εξαίρεση...

 

Σας ευχαριστώ θερμά για την παρέα.